“Onze afluisterwet is eigenlijk een privacywet” | Bert Hubert

Geplaatst op 26 april 2024 door Ellen Timmer

Bert Hubert schreef een mooi artikel over de schijnargumenten die worden aangevoerd voor digitale surveillance van iedere burger door de geheime diensten: Onze afluisterwet is eigenlijk een privacywet, met onder meer:

In 2017 leidde de wet op de geheime diensten nog tot enorme maatschappelijke #ophef en een referendum, waarin de nieuwe wet werd afgewezen. Daarop volgden enige aanpassingen en wat meer toezicht. Nu koud 6 jaar later wordt het de diensten weer veel gemakkelijker gemaakt om grootschalig af te luisteren, Nederlanders te hacken of tappen, of met kunstmatige intelligentie (zoals ChatGPT) hele kabels door te akkeren op zoek naar rare dingen.

Waar is de ophef? Vrijwel de hele Tweede Kamer ging juichend akkoord met de nieuwe wet, en nam zelfs per ongeluk nog een amendement aan dat duidelijk maakt dat echt iedere kabel getapt moet kunnen worden.

Deze slapheid wordt door hem verklaard door de gewenning aan advertentiebedrijven-surveillance (Facebook, Google c.s.). Volgens hem zal een burger straks een dagtaak hebben aan het uitleggen aan de surveilleerders dat hij/zij onschuldig is:

Overheden en bedrijfsleven bouwen zo, met onze toestemming, een steeds grotere berg data over ons op. Je reed om 23.34 uur te hard en was daarna ook in de buurt van een vechtpartij. De volgende dag werd je behandeld voor een gebroken tand. Bij Europol ligt een melding over een raar WhatsApp-gesprek, hier staat dat je 1275 euro hebt overgemaakt aan een veroordeelde oplichter, wat was dat?

Het is vast allemaal uit te leggen, maar het wordt zo langzamerhand wel een dagtaak. Je hebt misschien niets te verbergen, maar wel steeds meer uit te leggen. En op een dag lukt het niet meer en worden onschuldige mensen slachtoffer.

Hij blijft hopen dat de overheid nog tot inkeer komt en grondrechten gaat respecteren. Dat hoop ik met hem.

Geplaatst in Grondrechten, ICT, privacy, e-commerce | Tags: , , , , , , , | Een reactie plaatsen

RDW-datalek opgehelderd | OM eist celstraf tegen oud-parkeerhandhaver wegens lekken kentekengegevens

Geplaatst op 26 april 2024 door Ellen Timmer

In 2019 werd een groot datalek bij de Rijksdienst voor het Wegverkeer (RDW) bekend. Nooit is er iets bekend gemaakt over de oorzaak en aard en omvang van de datalekken [1]. Ook zijn voor zover mij bekend geen betrokkenen geïnformeerd.
Uit een bericht dat het Openbaar Ministerie deze maand bekend maakte [2] kan worden afgeleid dat waarschijnlijk de cybersecurity van RDW niet op orde was, wat het mogelijk maakte dat een parkeerhandhaver ongebreideld de kentekendatabase van het RDW kon raadplegen:

Als parkeerhandhaver had de verdachte toegang tot de database van de Rijksdienst voor het Wegverkeer (RDW). Op die manier kon ze inzien welke eigenaren aan voertuigen gekoppeld zijn. De Rijksrecherche ontdekte dat de verdachte – zonder dat het nodig was voor haar werk – meerdere kentekens (twee in 2018, zeven in 2021) opvroeg en de resultaten tegen alle regels in deelde met anderen. Het ging onder meer om namen en adressen van tenaamgestelden. Daarmee maakte ze zich schuldig aan schending van het ambtsgeheim.

Uiteraard handelde de parkeerhandhaver laakbaar, maar het lijkt me dat ook het RDW grote steken heeft laten vallen, wat de vraag doet rijzen of er handhavend tegen RDW is opgetreden. Bij de Autoriteit Persoonsgegevens kon ik er niets over vinden.

 

Noten:

[1] In 2021 heb ik nog een keer gezocht en schreef ik Nog steeds geen duidelijkheid over RDW-datalek.
[2] Cel geëist tegen oud-parkeerhandhaver wegens lekken kentekengegevens, 16 april 2024.

Geplaatst in ICT, privacy, e-commerce | Tags: , | Een reactie plaatsen

Accidental Americans stellen beroep in tegen het besluit van de minister van Financiën over het FATCA-verdrag en de AVG

Geplaatst op 26 april 2024 door Ellen Timmer

Rob Gerretsen van de Nederlandse Accidental Americans groep maakte vandaag bekend:

Accidental Americans stellen beroep in tegen het besluit van de minister van Financiën over het FATCA-verdrag en de AVG

Op 26 maart jl. heeft de minister van Financiën (#minfin) teleurstellende besluiten genomen op de AVG-verzoeken van drie leden van de Nederlandse Accidental Americans groep. Ons afgrijzen werd nog groter toen enkele van onze leden ook een beslissing van de #AutoriteitPersoonsgegevens (#AP) van 11 april jl. ontvingen, waarin de AP klakkeloos het standpunt van de minister van Financiën heeft overgenomen.

Kennelijk wenst de Nederlandse #overheid onze #grondrechten niet te respecteren.

De drie leden van onze groep hebben deze week beroep ingesteld bij de rechtbank tegen het besluit van de minister van Financiën. Ook tegen de beslissing van de Autoriteit Persoonsgegevens zal bezwaar worden gemaakt.

De Nederlandse Accidental Americans groep zal de drie eisers van harte steunen in hun procedure tegen de minister.

Meer informatie: nl.accidental.americans@gmail.com.

Achtergrond
De Nederlandse Accidental Americans groep zet zich al vele jaren in voor de belangen van inwoners van Nederland met de Amerikaanse nationaliteit die benadeeld worden door het #FATCA-verdrag dat Nederland met de #VerenigdeStaten heeft afgesloten. Bij het sluiten van dat verdrag over het verschaffen van #persoonsgegevens van Nederlanders aan de Amerikaanse #belastingdienst (#IRS) heeft de Nederlandse regering geen rekening gehouden met de grondrechten van gewone burgers. Het gevolg: zeer veel problemen met banken, die bankrekeningen blokkeren en willen sluiten als niet aan de eisen van de bank wordt voldaan.

Meer informatie: https://accidentalamericans.nl/

 

Mijn mastodon aankondiging staat hier.

Geplaatst in Bankrekening krijgen en behouden, Belastingrecht, Financieel recht, onder meer Wft, Wtt, Fraude, witwasbestrijding, Wwft, Grondrechten, ICT, privacy, e-commerce | Tags: , , , , , | Een reactie plaatsen

De vele vragen over de antiwitwasconcepten van DNB en hun overheidsvrienden | Wwft, AML, CFT

Geplaatst op 25 april 2024 door Ellen Timmer

Kenmerkend voor de witwasbestrijding is dat er veel geheim is en dat de door de wetgever bedachte concepten niet serieus worden getoetst.
In het rapport van DNB dat ik eerder aankondigde komen de nodige elementen voor (ook bekend uit publicaties van andere toezichthouders), die vragen oproepen en interessant kunnen zijn voor onafhankelijk wetenschappelijk onderzoek.

Alles is geheim en er wordt geen maatschappelijke verantwoording afgelegd
Die geheimhouding in de witwasbestrijding leidt er toe dat de klant er niet achter komt welk risicoprofiel de bank aan hem/haar heeft toegekend. Eveneens is geheim op welke manier banken uit transacties ‘signalen’ van criminaliteit (‘witwassen’) halen.
In de witwasbestrijding wordt van alles van de witwasbestrijdingsplichtigen verwacht, zoals het opstellen van risicoanalyses, waarbij de vraag is of alle witwasbestrijdingsplichtigen dat kunnen en wat die analyses nu eigenlijk voorstellen.
Er worden wel wetenschappers bij de witwasbestrijding betrokken, maar vaak zijn dat hofleveranciers die voor hun omzet van de overheid afhankelijk zijn en die zich lenen voor het gewenste verhaal (soms onder vermelding dat de vraagstelling beperkt was).

Vragen over systemen
Interessante onderwerpen voor onafhankelijk wetenschappelijk onderzoek zijn onder meer te vinden in par. 2.1.1 over banken:

kwaliteitsmanagementraamwerken:

  • Wat houdt zo’n raamwerk in? Is dit meer dan een mooi uitgeschreven systeem waarmee de toezichthouder tevreden wordt gesteld?
  • Kunnen alleen grootbanken dat met hulp van de Amerikaanse internetgiganten of andere dure compliance partijen?

systemen voor toetsing van de kwaliteit van cliënten- en alerthandlingdossiers; vastlegging van het cliëntenonderzoek; periodieke en event driven reviews van cliëntendossiers:

  • Leidt de focus op het leveren van bewijs van goed gedrag niet af van het detecteren van criminaliteit?
  • Waarop is gebaseerd dat financiële instellingen hun cliënt kunnen ‘kennen’ en een ‘transactieprofiel’ kunnen opstellen nu zij nauwelijks meer fysieke kantoren hebben?
  • Waarop is gebaseerd dat financiële instellingen voldoende kennis hebben van sectoren en branches, terwijl van de kant van ondernemingen en organisaties is te horen dat de praktijkkennis en juridische kennis sterk achterblijft. (Ook mijn observatie.)

risicoanalyses die aan het navolgende moeten voldoen: “diepgaande (data) analyses ten aanzien van risicofactoren die verband houden met het type cliënt, product, dienst, transactie en leveringskanaal en met landen of geografische gebieden“:

  • Overheden kunnen dit zelf al niet. Kunnen banken dit dan wel, ook al worden ze geholpen door de Amerikaanse internetgiganten?

transactiemonitoringsystemen met alertdefinities en vastgestelde grenswaarden:

  • Hoe komen die alertdefinities en grenswaarden tot stand?
  • Waarom hebben 95% of meer van die alerts, de signalen, niets met criminaliteit te maken?
  • Hoe komt DNB er bij (par. 3.2) dat contant geld per definitie verdacht is en dat het toch mogelijk zou zijn dat legitiem gebruik plaats vindt.
  • Waarom zegt DNB niet eerlijk dat contant geld moet worden afgeschaft?

monitoren van cliënten die in een offboarding traject zitten (dat betekent dat de klanten er uit gegooid worden): Uit de praktijk weet ik dat banken zeer slordig met offboarding omgaan, onvoldoende communiceren en de klant laten bungelen. Het is hoog tijd voor onderzoek en analyse van de kwaliteit van dit proces.

  • Waarom worden de onboarding en offboarding praktijken van banken niet onafhankelijk geanalyseerd?

In par. 3.1.4 wordt door DNB verondersteld dat witwasbestrijdingsplichtigen voldoende kennis van het internationale fiscale recht zouden hebben om ‘tax abuse’ te onderkennen. Op diverse plaatsen veronderstelt DNB dat de witwasbestrijdingsplichtigen voldoende kennis van het nationale en internationale rechtspersonenrecht en aanverwante juridische thema’s zouden hebben om structuren te analyseren en te beoordelen. Voor zowel fiscaal recht als het nationale en internationale rechtspersonenrecht en aanverwante juridische thema’s geldt dat hier specialistische kennis voor nodig is, die er niet veel is.

Dit roept de nodige vragen op, allereerst de vraag waarop is gebaseerd dat alle witwasbestrijdingsplichtigen:

  • voldoende internationale fiscale kennis zouden hebben om tax abuse risico’s te onderkennen?
  • voldoende juridische kennis zouden hebben om structuren met rechtspersonen, personenvennootschappen en andere entiteiten te analyseren en te beoordelen?

Aansluitende vragen:

  • Betekent dit dat door de gestelde eisen alleen het grootbedrijf in theorie aan dit soort verplichtingen kan voldoen (de praktijk is anders, overigens)?
  • Betekent dit dat witwasbestrijdingsplichtigen uit het midden- en kleinbedrijf zullen moeten stoppen?

Vragen over schurkenstaten
In de witwasbestrijding bestaat het concept van hoog-risicolanden (‘schurkenstaten’), waarvan allerlei lijstjes in omloop zijn. Volgens de overheden zouden uiteindelijk belanghebbenden (ubo’s) en rechtspersonen uit schurkenstaten allen per definitie een hoog criminaliteitsrisico zijn, hetzelfde geldt voor transacties uit en naar schurkenstaten.
DNB noemt Israël, Zwitserland, Singapore, China en Turkije hoog-risicolanden (par. 3.1.1), terwijl deze landen niet op de FATF-lijst staan [1].
Het fenomeen schurkenstaten doet veel vragen rijzen, zoals:

  • Waarom hanteert DNB een eigen schurkenstatenlijst die afwijkt van die van FATF en de Europese Commissie?
  • Hoe zinvol is het om alle ondernemingen die actief zijn in bijvoorbeeld Zwitserland en Turkije als hoog risico op criminaliteit te bestempelen?
  • Zorgt het hoog-risicolanden concept er voor dat ontwikkelingslanden worden belemmerd in hun ontwikkeling?
  • Waarom is er nog steeds geen database van schurkenstaten, met informatie over wie de kwalificatie heeft toegekend (met begin- en einddatum) en waarop de kwalificatie is gebaseerd?

Vragen over hoog risico sectoren
DNB heeft een eigen lijst van hoog risico sectoren, die niet openbaar is, al zegt DNB dat dit “sectoren [zijn] waarvan algemeen bekend is dat deze potentieel kwetsbaarder zijn voor integriteitsrisico’s“. In het document worden dergelijke sectoren soms genoemd. Een en ander roept vragen op:

  • Waarom maakt DNB de eigen lijst van hoog risico sectoren niet openbaar?
  • Waarom ontbreekt een gedetailleerde onderbouwing van het vermeende hoge risico op criminaliteit, (zodat witwasbestrijdingsplichtigen daar hun voordeel mee kunnen doen)? Het gaat immers om potentiële kwetsbaarheid.
  • Klopt het dat vrijwel alle sectoren in het bedrijfsleven en de not-for-profit als hoog risico worden aangemerkt en zo ja, hoe zinvol is dat? Onder meer beschouwt DNB alle financiële instellingen als hoog risico.
  • Welk onafhankelijk wetenschappelijk is er over hoog risico sectoren?

Vragen over ondoorzichtigheid in de betaalketen
DNB signaleert terecht dat de ondoorzichtigheid in de betaalketen toeneemt [2], wat onder meer een gevolg is van de regelgeving die dat bevordert. Die ondoorzichtigheid is ook een risico voor klanten en leidt er toe dat cybercriminelen succesvol klanten van banken benadelen.
De toezichthouder veronderstelt dat banken en betaaldienstverleners in dit ingewikkelde landschap zelf in staat zouden zijn om crimineel geld te detecteren [3]. Dat roept vragen op:

  • Waarop is die veronderstelling van DNB gebaseerd?
  • Waarom adviseert DNB niet om de betaalketen te vereenvoudigen of anders in te richten?

Het lijkt op ‘over de schutting’ gooien van iets wat de verantwoordelijkheid van de overheid zou moeten zijn, een overheid die het betalingslandschap steeds ingewikkelder en onoverzichtelijker maakt.

Vragen over waar het niet over gaat, zoals veiligheid en het klantenbelang
De witwasbestrijdende overheden hebben weinig belangstelling voor cybersecurity en veiligheid, als het om de klanten van financiële instellingen gaat, terwijl de witwasbestrijding er toe leidt dat er enorme hoeveelheden persoonsgegevens en andere vertrouwelijke klantgegevens door witwasbestrijdingsplichtigen en overheden worden verwerkt en uitgewisseld. Daarbij moet ook worden gedacht aan het meesturen van gegevens bij transacties (Wire Transfer Regulation) [4]. Ook de bescherming van de klant tegen onjuist optreden van witwasbestrijdingsplichtigen krijgt geen aandacht. Vragen:

  • Waarom komen cybersecurity en veiligheid bij de witwasbestrijdingsactiviteiten niet voor in het rapport van DNB?
  • Waarom besteedt DNB geen aandacht aan het compliance dienstverlenings ecosysteem en de risico’s? Zo is onlangs WorldCheck gehackt en zijn klantgegevens op straat komen te liggen [5].
  • De compliance dienstverleners die witwasbestrijdingsplichtigen bedienen zijn niet gereguleerd en worden niet op integriteit getoetst. Waarom niet?
  • Waarom besteedt DNB geen aandacht aan de gevolgen voor de klanten van de witwasbestrijdingsactiviteiten financiële instellingen (ondeskundig optreden, zwakke communicatie, enzovoorts)? (Terwijl de ergernis groeit, zoals NVB ook signaleerde.)

Informatiebronnen
DNB veronderstelt dat de media een relevante informatiebron zouden zijn [6], terwijl in sommige landen de media worden beheerst door de overheid en de media als gevolg van het commerciële verdienmodel (net als advertentiebedrijven leven zij van de clicks) geen volledige en ook niet altijd juiste berichtgeving verzorgen. Vraag:

  • Waarom wordt er zo’n belang gehecht aan de media terwijl zij hun waakhondfunctie niet goed vervullen?

Te ingewikkelde regelgeving, ontbreken juridische kennis
Opvallend is dat onvoldoende juridische kennis ook bij banken een knelpunt is, zie bijvoorbeeld dat opmerking dat banken soms de sanctiescreening tegen de Nederlandse sanctielijsten over het hoofd zien, screening van ubo’s tegen de sanctielijsten vergeten en dat het opmerken van dual-use goederen te moeilijk is (par. 2.1.2 en 2.1.3).

  • Dat doet de vraag rijzen of de regelgeving niet te ingewikkeld is, nu zelfs banken er niet in slagen een en ander goed te implementeren. Door het AML Package zal het alleen maar ingewikkelder worden en nog sneller veranderen (alle AML Package marketing ten spijt).
  • Als de grootbanken met hulp van surveillance technologie van de internetgiganten er al niet in slagen de witwasbestrijdingsregels goed na te leven, wat kan er dan verwacht worden van witwasbestrijdingsplichtigen uit het midden- en kleinbedrijf, zoals notarissen en boekhouders? Wat is de reden dat deze regelgeving one-size-fits-all is?
  • Met de naleving van de antiwitwasregels zijn hoge kosten gemoeid en de opbrengst is gering. Wat is de reden dat men toch doorgaat met dit systeem?

Dit is nog maar een klein deel van de vragen die over de witwasbestrijdingsconcepten gesteld kunnen worden.

Tot slot

Wanneer gaat de onafhankelijke wetenschap nu eindelijk eens met al deze onderwerpen aan de gang?

 

Noten

[1] Op de grijze lijst staan momenteel: Bulgarije, Burkina Faso, Democratische Republiek Congo, Filipijnen, Haïti, Jamaica, Jemen, Kameroen, Kenia, Kroatië, Mali, Mozambique, Namibië, Nigeria, Senegal, Syrië, Tanzania, Turkije, Vietnam, Zuid-Afrika en Zuid-Soedan.
[2] Par. 3.1.2: “Een cross sectorale trend is toenemende ondoorzichtigheid in de betaalketen. De betaalketen wordt steeds complexer en voor betrokken financiële instellingen wordt het ingewikkelder om goed zicht te hebben op de volledige transactiestromen die zij faciliteren. Hiervan is bijvoorbeeld sprake wanneer een transactie via verschillende landen, sectoren (correspondent/banken, betaaldienstverleners, crypto aanbieders) en betaalwijzen plaatsvindt.”
[3] Par. 3.1.2: “Voor banken is het belangrijk om goed te kijken naar transacties waarbij ook sprake is van andere hoog risicofactoren zoals transactiestromen van/naar hoog risicolanden of transactiestromen die een sterke en niet direct verklaarbare toename in volume laten zien.” Een gelijksoortige opmerking wordt over betaaldienstverleners gemaakt.
[4]In par. 3.1.2 wordt gemeld: “In dit kader is het tevens belangrijk dat instellingen expliciete aandacht besteden aan de naleving van de Wire Transfer Regulation 2 (WTR 2).“.
[5] Zie dit linkedin-bericht: World-Check Data Leak: Hackers Threaten to Expose Massive Sanctions and Financial Crimes Watchlist. Op de lijsten van Word-Check staan niet alleen criminelen, maar ook niet-criminele burgers. Volgens het bericht zijn gevoelige gegevens ontvreemd: “sensitive information such as names, passport numbers, Social Security numbers, online crypto account identifiers, bank account numbers, and more“.
[6] Zie bijvoorbeeld in par. 3.1: “Deze cross sectorale integriteitsrisico’s in de financiële sector houden veelal verband met actuele thema’s in de politiek, media en bij ketenpartners“.

Geplaatst in Europa, Financieel recht, onder meer Wft, Wtt, Fraude, witwasbestrijding, Wwft | Tags: , , , , , , , , | Een reactie plaatsen

The journalistic loophole in GDPR and the AML package | noyb

Geplaatst op 24 april 2024 door Ellen Timmer

Data protection organisation noyb in the article Swedish data brokers claim journalists’ legal protection to evade EU law writes that in Sweden large data brokers can simply obtain a “media licence”, exempting their entire business from all obligations under the EU’s strict privacy laws. In many other countries (like the Netherlands) the situation is worse, because journalism is not regulated and journalists are not screened on integrity.

In future there will be a similar loophole for journalists in European anti-money laundering law. In the current version of the AML package, anyone calling themselves a journalist has free access to the register of beneficial owners (ubo-register).

Geplaatst in English - posts in English on this blog, Fraude, witwasbestrijding, Wwft, ICT, privacy, e-commerce, Ubo-register | Tags: , , , , , | Een reactie plaatsen

Opnieuw mee nagedacht met de Staatscommissie rechtsstaat

Geplaatst op 23 april 2024 door Ellen Timmer

Gisteren eindigde de internetconsultatie Denk opnieuw mee met de Staatscommissie rechtsstaat.

Op de consultatie zijn diverse reacties binnen gekomen, onder meer de reactie van L.M. Koenraad die schrijft in reactie op de vragen (hier onder alleen de verkorte versie in cursief):

Hoe kan beleid en wetgeving minder ingewikkeld worden?

Formuleer wettelijke voorschriften en beleidsregels eenvoudiger.
Redeneer bij het opstellen van wettelijke voorschriften en beleidsregels niet vanuit de overheid (wat heeft het bestuursorgaan nodig voor het nemen van een, objectief bezien, rechtmatig besluit?) maar vanuit de geadresseerde burger (waaraan heeft de belanghebbende behoefte om (a) zo snel en eenvoudig mogelijk te kunnen voldoen aan zijn verplichtingen en (b) een voor hem, subjectief bezien, aanvaardbaar besluit te komen).
Subjectief aanvaardbaar wil niet zeggen dat de burger steeds gelijk moet krijgen, maar wel dat hij zijn zegje kan doen en begrijpt waarom bepaalde beslissingen neemt.
Kies voor het helder uitschrijven van procedures, op zo’n manier dat de burger stapsgewijs kan volgen wat er precies moet gebeuren.
Kies voor meer maar kortere artikelleden.

Welke wetgeving moet als eerste worden vereenvoudigd?

De Algemene wet bestuursrecht (Awb).
Die wet is nu een soort handboek soldaat voor het bestuursorgaan, maar het moet een praktische handleiding voor de belanghebbende worden.
Het brede toepassingsbereik van de Awb maakt dat de wetgever, bestuursregelgevers en beleidsregelgevers inspiratie kunnen putten uit de vereenvoudiging die in de Awb zijn doorgevoerd.

Hoe kan bij maatwerk willekeur worden voorkomen?

Maatwerk vereist veel kennis, van en goed inzicht in, regelgeving die op het individuele geval van toepassing is.
Vrij naar een bestuurskundige tegeltjeswijsheid: inspraak zonder inzicht leidt tot uitspraak zonder uitzicht.
De beschikking waarin het maatwerk wordt geformaliseerd, verdient een extra zorgvuldige motivering, vooral om tot uitdrukking te brengen dat het gaat om een uniek geval (teneinde het gevaar van precedentwerking zo klein mogelijk te houden).
Overigens moeten we ons meer zorgen maken om ongelijke gevallen die gelijk worden behandeld, dan om gelijke gevallen die ongelijk worden behandeld.

Hoe kan het contact tussen burger en overheid worden verbeterd?

Begin consequent met het tonen van zoveel mogelijk begrip voor het gedrag – doen en nalaten van de burger.
Je oogst wat je zaait: als de overheidsmedewerker begint met mildheid, krijgt hij begrip terug.
Verder leert de ervaring dat een empathische benadering van de burger leidt tot eenvoudiger taalgebruik, mede omdat prefabtekstblokken – met vermelding van vaste jurisprudentie en zo – bijna als vanzelf verdwijnen.

Hoe kan doorprocederen door overheidsorganisaties worden verminderd?

Een fundamentele herziening van de rechterlijke organisatie is momenteel niet haalbaar.
Moeilijk haalbaar maar volgens mij wel wenselijk: de Hoge Raad als cassatierechter in bestuursrechtelijke zaken.
Als het gaat om bestuursrechtelijke zaken: maak cassatie in het belang der wet tot norm; lees in dit verband de opinie van J.L. Verbeek in NJB 2023/496.
En zorg voor de mogelijkheid tot sprongcassatie.
Gevolg: een bestuursorgaan dat om principiële redenen het oordeel van een hoogste rechter wil krijgen, kan zich wenden tot de Hoge Raad zonder dat een belanghebbende daarvan last heeft (aangezien het dictum van de eerstelijnsuitspraak niet wordt aangetast.
Als de Hoge Raad ook in bestuursrechtelijke zaken de cassatierechter wordt, komt de discussie over constitutionele toetsing in een ander daglicht te staan; de Hoge Raad kan zich ontwikkelen tot een soort constitutioneel hof.
Overigens ben een voorstander van gespreide constitutionele toetsing; elke rechter moet de mogelijkheid krijgen om overheidshandelen te toetsen aan de Grondwet, en om aan schending van de Grondwet direct juridische consequenties – ten gunste van de burger – te verbinden.

Hoe kunnen te grote beloften van de politiek en overheid worden voorkomen?

Voer in een zo vroeg mogelijk stadium van het regelgevingsproces zoveel mogelijk ‘botsproeven’ uit.
Ga in gesprek met instanties en mensen die de beoogde regeling moeten gaan uitvoeren.
Zorg daarbij voor diversiteit, in die zin dat overheidsinstanties en hun medewerkers tijdens deskundigenbijeenkomsten in contact worden gebracht met mensen uit de advocatuur, de rechterlijke macht en de wetenschap.
Zorg ervoor dat de deskundigenbijeenkomsten besloten blijven, om te bewerkstelligen dat alle deelnemers vrijuit kunnen spreken.

Hoe kan de burger beter worden betrokken bij vormgeving van beleid?

Baseer betrokkenheid – ‘horen’ – van burgers niet langer op het zorgvuldigheidsbeginsel, maar op het dienstbaarheidsbeginsel.
Die benadering kan maken dat het niet zozeer gaat om wat het bestuursorgaan objectief bezien nodig heeft, maar om waaraan de belanghebbende subjectief gezien behoefte heeft.

Hoe kan worden gestimuleerd dat burgers, politici, bestuurders en ambtenaren een beter idee hebben van het belang van de rechtsstaat voor henzelf en de samenleving? En hoe kunnen burgers, politici, bestuurders en ambtenaren worden gestimuleerd dat ze gaan bijdragen aan het onderhoud van de rechtsstaat?

Ga als ambtenaar zelf een keer in de klei staan.
Voorbeeld: doe een aanvraag om verstrekking van een maatwerkvoorziening, in de vorm van een persoonsgebonden budget, op grond van de Wet maatschappelijke ondersteuning 2015; kijk wat er dan gebeurt, en doe er jouw voordeel mee.

 

Rens Koenraad is docent bij de universiteit van Tilburg: persoonlijke pagina. Zie over hem het bericht Docent Rens Koenraad schrijft zelf wetsvoorstel vergisrecht: ‘Vergissing van burger mag niet meer leiden tot draconische maatregelen’, 6 maart 2024, dat naar dit bericht verwijst.

 

Aanvulling 26 april 2024
Rechtspraak doet aanbevelingen om rechtsstaat te versterken in brief aan informateurs

Geplaatst in Grondrechten | Tags: , , | Een reactie plaatsen

De Nederlandsche Bank publiceert rapport over toezicht op witwasbestrijding en naleving sanctieregelgeving door financiële instellingen en trustkantoren

Geplaatst op 23 april 2024 door Ellen Timmer

De Nederlandsche Bank (DNB) maakte een nieuw rapport over het integriteitstoezicht bekend, aankondiging. De toezichthouder meldt dat dit rapport, “Integriteitstoezicht in Beeld 2024-2025” (IIB), in de plaats komt van de eerdere sectorale rapporten en meldt:

Daarbij leunt IIB op de fundamenten van eerdere publicaties zoals “Van herstel naar balans”, “Toezicht in Beeld” en “Visie op Toezicht 2021-2024”. Het doel is om een geïntegreerd overzicht te bieden van onze toezichtactiviteiten en de inzichten hieruit over verschillende sectoren heen te delen. Hiermee wil DNB onder toezicht staande instellingen ondersteunen bij hun voortdurende inspanningen om integriteitsrisico’s  te beheersen en de naleving van wet- en regelgeving bevorderen.

Inhoud van de publicatie

IIB laat zien hoe DNB de dialoog met de sector aangaat over de naleving van de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft), de Wet toezicht trustkantoren 2018 (Wtt) en de Sanctiewet (Sw). Het rapport deelt daarnaast inzichten over de ontwikkelingen en uitdagingen in de beheersing van integriteitsrisico’s. Verder wordt uiteengezet hoe DNB haar toezichtinstrumentarium inzet om naleving te bevorderen en biedt de publicatie een analyse van de belangrijkste integriteitsrisico’s. IIB bevat geen nieuw beleid.

DNB besteedt geen aandacht aan de gevolgen voor de klant van de antiwitwasbureaucratie, onder meer de overlast, de hoge kosten en het ontbreken van verantwoording aan de klant.

Naar aanleiding van dit rapport schreef Accountancy Vanmorgen: Witwascontroles banken verbeterd, maar DNB blijft kritisch.

Geplaatst in Financieel recht, onder meer Wft, Wtt, Fraude, witwasbestrijding, Wwft, Grondrechten, Sanctieregels, Trustkantoren | Tags: , , | Een reactie plaatsen

Datalek bij World-Check, de leverancier van persoonsgegevens voor de witwasbestrijding

Geplaatst op 23 april 2024 door Ellen Timmer

World-Check, de leverancier van persoonsgegevens voor de witwasbestrijding, heeft een groot datalek, lees Techcrunch, Techradar, The Register, BBC en andere media. Zie ook dit linkedin-bericht. In de Nederlandstalige media kwam ik nog niets tegen.

In de database van World-Check zijn zowel (vermoedelijke) criminelen als niet-criminele burgers opgenomen. De dienst wordt gebruikt door onder meer financiële instellingen die vermoedelijk ook gegevens leveren aan deze datahandelaar.

Het maakt duidelijk hoe ongewenst het is dat dit soort ondernemingen niet gereguleerd zijn op integriteit en dat hun systemen niet getoetst worden.

Geplaatst in Financieel recht, onder meer Wft, Wtt, Fraude, witwasbestrijding, Wwft, ICT, privacy, e-commerce | Tags: , , , , , , , | Een reactie plaatsen

Banken: “Het maatschappelijk draagvlak voor de poortwachtersrol van banken staat onder druk. Te veel gewone burgers, bedrijven en andere organisaties hebben last van het klantonderzoek en vragen die voortkomen uit het monitoren van transacties” | NVB

Geplaatst op 23 april 2024 door Ellen Timmer

Aansluitend op het vorige bericht van vandaag:
de Nederlandse Vereniging van Banken (NVB) publiceerde gisteren het bericht NVB pleit voor nieuwe aanpak witwassen, waarin wordt erkend dat de burger de rol van banken niet begrijpt. De NVB doet voorstellen in een position paper.

Het bericht begint met:

NVB pleit voor nieuwe aanpak witwassen

Het maatschappelijk draagvlak voor de poortwachtersrol van banken staat onder druk. Te veel gewone burgers, bedrijven en andere organisaties hebben last van het klantonderzoek en vragen die voortkomen uit het monitoren van transacties.

Nog los van alle administratieve lasten geven deze controles veel klanten het ongemakkelijke gevoel dat ze in de gaten worden gehouden. Tegelijkertijd leveren al deze maatregelen te weinig zichtbare resultaten op in de vorm van opgepakte criminelen en afgepakt crimineel vermogen. Om er dus voor te zorgen dat er voldoende draagvlak blijft voor de witwasonderzoeken door banken moeten de zichtbare resultaten omhoog en de last die goedwillende klanten ervaren, omlaag.

De Nederlandse Vereniging van Banken stelt daarom een nieuwe aanpak voor waardoor we goedwillende burgers veel minder vaak lastig vallen, veel minder vaak onnodig inbreuk maken op hun privacy en waardoor we samen met de publieke partijen veel effectiever worden in het verstoren van criminelen.

 

Het is goed dat de banken hier nu de openbaarheid mee zoeken en voorstellen tot verandering doen. Ik moet het voorstel in de gepresenteerde position paper nog gaan lezen.

Beluister ook de aflevering van WNL Haagse Lobby over de strijd tegen witwassen.

Intussen gaat Europa zonder een volwassen maatschappelijke discussie verder met de foute concepten, zoals ik eerder vandaag schreef.

 

Aanvulling 23 april 2024
Info over de WNL-uitzending toegevoegd.

Geplaatst in Bankrekening krijgen en behouden, Financieel recht, onder meer Wft, Wtt, Fraude, witwasbestrijding, Wwft, Grondrechten | Tags: , , , , | Een reactie plaatsen

Surveillance wet wordt morgen door het Europees Parlement aangenomen | AML Package

Geplaatst op 23 april 2024 door Ellen Timmer

Terwijl banken druk bezig zijn met het promoten van aanpassing van het huidige Nederlandse antiwitwassysteem [1] en De Nederlandsche Bank meldt dat banken het nog steeds niet goed zouden doen [2], gaat het Europees Parlement morgen Europese regelgeving aannemen die zorgt voor ingrijpende wijzigingen. De Europese surveillance-samenleving komt weer een stapje dichterbij, dankzij onder meer de Nederlandse europarlementariër Paul Tang. De bedenkers van deze onverstandige regelgeving zijn net op tijd, want dit is de laatste bijeenkomst van het parlement vóór de Europese verkiezingen.

Opvallend is dat er geen enkele maatschappelijke discussie over de ingrijpende plannen is, ook burgerrechtenorganisaties roeren zich niet. De zogenaamde waakhond van de democratie, de media, is volledig afwezig. Europa kan rustig zijn gang gaan.

AML Package op de Europese agenda
Nieuwsbericht Europees Parlement: Fighting money laundering: final vote on a single EU rulebook and a new watchdog:

Fighting money laundering: final vote on a single EU rulebook and a new watchdog
MEPs will assess plans to beef up the EU’s response to money laundering, terrorist financing and sanctions evasion, and to set up a new enforcer for the common rules.
A new set of laws provides access to beneficial ownership information and gives more powers to Financial Intelligence Units (FIUs) to analyse and detect money laundering and terrorist financing cases, as well as to suspend suspicious transactions. MEPs ensured that, from 2029, when professional football clubs are involved in transactions, they will be obliged to verify their customers’ identity, monitor transactions and report any suspicious transaction to FIUs. They also achieved the addition of enhanced vigilance regarding ultra-rich individuals (persons with a total wealth value of at least 50 000 000 euro, excluding their main residence). Provisions include an EU-wide limit on large cash payments of €10 000.
A new Authority for Anti-Money Laundering and Countering the Financing of Terrorism (AMLA) will be established in Frankfurt, tasked with directly supervising the riskiest financial entities, intervening in case of supervisory failures and acting as a central hub and mediator for supervisors.
The Anti-Money Laundering and Countering the Financing of Terrorism (AML/CFT) package, to be discussed and put to a vote on Wednesday, was agreed with the Council in January. It includes the sixth Anti-Money Laundering (AML) directive, the EU “single rulebook” regulation and the Anti-Money Laundering Authority (AMLA).

Procedure codes: 2021/0250(COD)directive, 2021/0239(COD) regulation, 2021/0240 AMLA regulation
Debate: Wednesday, 24 April
Votes: Wednesday, 24 April
Procedure: Ordinary legislative procedure, first reading agreement

Het debat staat morgenmiddag op de agenda en volgens de planning wordt tussen vijf en zes gestemd.

Meer informatie is te vinden in de wetgevingsdossiers bij het Europees Parlement:

 

Noten

[1] Zie onder meer Eva Smal in het NRC, ‘Wij zoeken naar spelden in een hooiberg, maar 90 procent van de verdachte spelden is al bekend’ (betaalmuur), 22 april 2024. De NVB deed gisterenavond mee aan een antiwitwasprogramma bij WNL.
[2] Gemeld door Accountancy Vanmorgen, Witwascontroles banken verbeterd, maar DNB blijft kritisch, 22 april 2024, naar aanleiding van het DNB bericht.

 

 

Aanvulling 10:22 uur
Aanvulling op noot [1]: Nederlandse Vereniging van Banken (NVB) publiceerde gisteren het bericht NVB pleit voor nieuwe aanpak witwassen, dat begint met:

Het maatschappelijk draagvlak voor de poortwachtersrol van banken staat onder druk. Te veel gewone burgers, bedrijven en andere organisaties hebben last van het klantonderzoek en vragen die voortkomen uit het monitoren van transacties.

Geplaatst in Bankrekening krijgen en behouden, Europa, Financieel recht, onder meer Wft, Wtt, Fraude, witwasbestrijding, Wwft, Grondrechten | Tags: , , , , , , , | 1 reactie