FATCA en de Accidental Americans

Op deze pagina:

  • Een algemene inleiding over FATCA en de Accidental Americans.
  • Iets over de non-Accidental Americans.
  • FATCA in Europa, met onder meer de activiteiten van het Europese Parlement en de verzoekschriftencommissie PETI.
  • Korte verwijzing naar Amerikaanse belastingdienst IRS.
  • De Nederlandse rijksoverheid.
  • Accidental Americans in Nederland | lees dit bericht over de twee organisaties die opkomen voor de belangen van deze groep.

Let op dat deze algemene informatie kan achterlopen omdat ik niet altijd tijd heb om het bij te werken. Bekijk voor de actualiteit de berichten op het blog met de FATCA-tag.

 

>>> Berichten over FATCA zijn te vinden via de FATCA-tag.
>>> Er is een aparte pagina met berichten over FATCA
>>> Verder heb ik een pagina met informatiebronnen aangemaakt, met verwijzing onder meer naar media en procedures.

 

Inleiding FATCA in Nederland

Stand van zaken 30 december 2021

De Foreign Account Tax Compliance Act (FATCA) is een Amerikaanse wet, die sinds omstreeks 2013 via door de Verenigde Staten (VS) gesloten verdragen doorwerkt in de hele wereld en die zich richt op mensen met de Amerikaanse nationaliteit, waar zij zich ook bevinden.

FATCA is een instrument om naleving van het Amerikaanse belastingsysteem af te dwingen. Dat systeem richt zich op iedereen met de Amerikaanse nationaliteit (‘Citizenship-Based Taxation’), ook wanneer zij geen inwoner van de VS zijn en daar geen inkomen verdienen en/of vermogen hebben. Zij zijn gedwongen tot het doen van belastingaangifte over het wereldinkomen. De VS is één van de weinige landen met Citizenship-Based Taxation.

FATCA in Nederland
Nederland heeft op 18 december 2013 een verdrag (Trb. 2014, 22), hierna: ‘FATCA-verdrag’, gesloten. De goedkeuringswet (dossier) is op 18 december 2014 door de Tweede Kamer goedgekeurd en daarna in begin 2015 door de Eerste Kamer aangenomen en op 8 april 2015 in het staatsblad verschenen. Op basis van het FATCA-verdrag is in Nederland regelgeving tot stand gekomen, onder meer een wijziging van het Uitvoeringsbesluit internationale bijstandsverlening bij de heffing van belastingen en het Uitvoeringsbesluit Belastingwet BES. Op grond van dat besluit zijn administratieplichtigen, onder meer banken en betaaldienstverleners, verplicht de op grond van het FATCA-verdrag vereiste gegevens te verschaffen aan de Belastingdienst. Die verplichtingen zijn in artikel 2a van het Uitvoeringsbesluit te vinden.

Accidental Americans
Door middel van de verdragen wordt het afwijkende systeem van belastingplicht dat de VS kent, opgelegd aan burgers die geen Amerikaans paspoort hebben, de zgn. ‘Accidental Americans’. Dit zijn mensen die geboren zijn in de VS uit buitenlandse ouders en die kort na de geboorte terug zijn gegaan naar Europa (of elders). Verder omvat deze groep de mensen die buiten de VS geboren zijn en een Amerikaanse ouder hebben. De Accidental Americans moeten in de VS aangifte doen over hun wereldinkomen. Veel Accidental Americans hebben pas door de op grond van FATCA gesloten verdragen ontdekt dat zij belastingplichtig zijn in de VS.

De VS is naast Eritrea het enige land op de wereld dat dergelijke niet-ingezetenen de verplichting oplegt om belastingaangifte te doen [1]. Veel Nederlandse Accidental Americans zijn van mening dat Nederland onrechtmatig en in strijd met hun mensenrechten en recht op privacy handelt door deze Amerikaanse praktijk te faciliteren.

Recht op een basisbetaalrekening 
Europese consumenten kunnen sinds 11 november 2016 aanspraak maken op een basisbetaalrekening. Dit is gebaseerd op een Europese richtlijn [2]. In Nederland is de aanspraak opgenomen in § 4.3.1.8. Basisbetaalrekening van de Wet op het financieel toezicht. De kernbepaling (artikel 4:71f lid 1 Wet op het financieel toezicht) luidt:

Een bank die in Nederland betaalrekeningen aan consumenten aanbiedt, stelt consumenten die rechtmatig in de Europese Unie verblijven op verzoek in de gelegenheid een basisbetaalrekening in euro’s aan te vragen en te gebruiken, ongeacht de nationaliteit of woonplaats van de consument en ongeacht enige andere grond als bedoeld in artikel 21 van het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie.

Nederlandse banken verlangen van Accidental Americans dat zij een Amerikaans BSN, het zgn. TIN aanvragen. Als zij dat niet doen, zeggen de Nederlandse banken de relatie op. Dat baseren banken op het advies van een advocatenkantoor, dat beweert dat het Amerikaanse recht in Nederland zou gelden en dat het niet aanvragen van een TIN een aanwijzing van witwassen zou inhouden. Vreemd genoeg heeft dit advocatenkantoor in dit advies geen aandacht besteed aan het rapport van Garbarino en aan de resolutie van het Europees Parlement van 5 juli 2018, zie hierna.

Naar mijn mening handelen banken onrechtmatig door de relatie met Accidental Americans op te zeggen, zowel met betrekking tot de basisbetaalrekening als inzake andere producten. De uitspraak van 29 december 2021 van de Rechtbank Midden-Nederland levert op dit punt een lichtpuntje op.

Europees Parlement en FATCA
Het Europees Parlement heeft veel aandacht aan FATCA en aan de Accidental Americans besteed. Een commissie van het Europees Parlement heeft een deskundige, Carlo Garbarino, verbonden aan de universiteit van Milaan, opdracht gegeven tot het schrijven van een rapport (pdf), waarin uitvoerig wordt ingegaan op de gevolgen van FATCA voor Europa. Ook de Accidental Americans komen daarin uitvoerig aan bod.

Op 5 juli 2018 heeft het Europees Parlement een resolutie over FATCA aangenomen. In die resolutie wordt aandacht gevraagd voor de Accidental Americans:

1. Calls on the Member States and the Commission to ensure that the fundamental rights of all citizens, in particular those of ‘accidental Americans’, are guaranteed, especially the right to a private and family life, the right to privacy and the principle of non-discrimination, as laid down in the Charter of Fundamental Rights of the European Union and in the European Convention on Human Rights; (…)

3. Calls on the Commission to expedite its analysis of national transposition measures of the Payment Accounts Directive and to include in its assessment the situation of ‘accidental Americans’, dual citizens and US citizens legally resident in the EU, paying due attention to any discrimination by financial institutions against taxpayers legally residing in the EU and qualifying as ‘US persons’ for the purpose of FATCA; (…)

5. Stresses the importance of providing an adequate level of protection for personal data transferred to the US under FATCA, in full compliance with national and EU data protection law; calls on the Member States to review their IGAs and to amend them, if necessary, in order to align them with the rights and principles of the GDPR; urges the Commission and the European Data Protection Board to investigate without delay any infringement of EU data protection rules by Member States whose legislation authorises the transfer of personal data to the US IRS for the purposes of FATCA, and to initiate infringement procedures against Member States that fail to adequately enforce EU data protection rules;

6. Calls on the Commission to conduct a full assessment of the impact of FATCA and the US extraterritorial practice of CBT on EU citizens, EU financial institutions and EU economies, taking into account ongoing efforts in France and other Member States, and to explain if a serious discrepancy exists between EU citizens and/or residents in different Member States, especially as regards EU data protection rules and fundamental rights standards as a result of FATCA and ‘US indicia’; calls on the Commission to conduct a comprehensive assessment of the status of FATCA reciprocity, or the lack thereof, across the EU, and compliance by the US with its obligations under the various IGAs signed with Member States;

7. Calls on the Commission to assess and, if necessary, take action to ensure that the EU fundamental rights and values enshrined in the Charter of Fundamental Rights and the European Convention on Human Rights, such as the right to privacy and the principle of non-discrimination, as well as EU data protection rules, are respected in the context of FATCA and the automatic exchange of tax information with the US; (…)

9. Calls on the Commission and the Council to present a joint EU approach to FATCA in order to adequately protect the rights of European citizens (in particular ‘accidental Americans’) and improve equal reciprocity in the automatic exchange of information by the US;

10. Calls on the Council to mandate the Commission to open negotiations with the US on an EU-US FATCA agreement, with a view to ensuring the full reciprocal exchange of information, upholding the fundamental principles of EU law, as well as the Payment Accounts Directive, and allowing EU ‘accidental Americans’ to relinquish their unwanted US citizenship on a no-fees, no-filings, no-penalties basis.

Ook daarna zijn er door leden van het Europees Parlement vele vragen gesteld, maar een echte oplossing is er nog steeds niet.

 

Noten
[1] Zie het rapport (pdf) door Carlo Garbarino, geschreven in opdracht van een commissie van het Europese Parlement.
[2] Richtlijn 2014/92/EU van het Europees Parlement en de Raad van 23 juli 2014 betreffende de vergelijkbaarheid van de in verband met betaalrekeningen aangerekende vergoedingen, het overstappen naar een andere betaalrekening en de toegang tot betaalrekeningen met basisfuncties.

 

Bovenstaande tekst is tot en met 30 december 2021 bijgewerkt en is slechts bedoeld als algemene achtergrondinformatie. De informatie op dit blog kan na de bijwerkdatum door allerlei oorzaken verouderen. Neem voor advies contact met mij op.

 

Het is ook niet fijn voor non-accidental Americans

Stand van zaken november 2020.

Ook Amerikanen die geen ‘Accidental American’ zijn hebben veel last van de extraterritoriale regelgeving van de Verenigde Staten. Het probleem is niet alleen FATCA (= banken moeten financiële gegevens leveren aan de Amerikaanse belastingdienst) maar ook andere extraterritoriaal werkende Amerikaanse regelgeving, bijvoorbeeld de sanctieregelgeving en de Amerikaanse financiële regelgeving die Europese instellingen moeten toepassen op klanten met de Amerikaanse nationaliteit (waar die banken geen zin in hebben vanwege de kosten en de boete-risico’s).

Lees de pagina van Jenny uit de VK, die op 22-jarige leeftijd naar dat land is verhuisd en mijn artikel European banks do not want American clients | FATCA. En lees de tweets van Jane uit Zweden:

 

FATCA in Europa

Stand van zaken november 2020.

Europees Parlement

Het Europees Parlement besteedt de nodige aandacht aan FATCA en de Accidental Americans, maar vindt weinig gehoor bij de Europese Commissie en de Raad. Enige recente activiteiten en documenten staan hieronder.

  • 10 november 2020 De petitie van een FATCA-slachtoffer werd behandeld in de PETI commissie, lees de aankondiging op dit blog. De video van de vergadering kan hier worden bekeken, agendapunt 18 over FATCA start omstreeks 17:44 uur en loopt tot circa 18:20 uur.

  • 21 oktober 2020, lid van het Europees Parlement Engin Eroglu stelt vragen aan de Europese Commissie over de behandeling van mensen met de Amerikaanse nationaliteit, na constatering dat ook in Duitsland banken de rekeningen van deze mensen sluiten: “EU citizens who were born in the US or who have a parent who is a US citizen are also taxable in the USA. Since July 2014, German banks and credit institutions have been required to notify the US authorities if they have clients who are taxable in the USA. This often leads to banks terminating these clients’ bank accounts to avoid the additional administrative formalities. Switching to another credit institution is often impossible for the same reason.
    1. What ways does the Commission see of improving the tax situation of US nationals in the EU?
    2. Does the Commission think that FATCA’s provisions are compatible with EU data protection policy?“

 

 

Op dezelfde datum discussieerde ze met Hania over de positie van banken, lees deze draad:

 

 

  • Op 29 juli 2020 gaf eurocommissaris Gentiloni antwoord op de vragen die europarlementariër In’t Veld op 9 april stelde, lees de brief. De problemen voor de FATCA-slachtoffers worden er niet mee opgelost, maar wel is goed te lezen: “In the EU context, EU citizenship thus takes precedence over any additional third country nationality“.

 

januari-april 2020

  • 29 april 2020, bericht (pdf) van de Europese Raad over antwoorden van het Amerikaanse ministerie van financiën inzake FATCA.
  • Sophie in’t Veld, Nederlands lid van het europarlement, heeft op 9 april 2020 vragen aan eurocommissaris Paolo Gentiloni gesteld. De Engelstalige brief is hier als pdf te vinden, zie ook de door de Franse Accidental Americans gemaakte Franse vertaling (pdf). Bron: de site van de Franse Accidental Americans. Helen Burggraf schreef naar aanleiding van de brief: Dutch champion of ‘accidentals’ fires back at EU commissioner over FATCA impact assessment, 10 april 2020. Zie voor het antwoord van 29 juli 2020 van lid van de Europese Commissie Gentiloni hierboven.
  • Op 7 april 2020 beantwoordde eurocommissaris Paolo Gentiloni vragen van een lid van het Europees Parlement over FATCA, zie deze brief en mijn artikel.
  • De Amerikanen gaven op 12 maart 2020 antwoord op door Europa in de brief van 11 december 2019 gestelde vragen, zie ook dit blog.
  • In de notulen van de vergadering van 20/21 januari 2020 van de Committee on Petitions (PETI), een commissie van het Europees parlement, staat onder punt 6, ‘fact finding visits’: “In addition, the Coordinators decided that PETI should ask for the authorisation to carry out a fact finding visit in the United States to meet with members of the Congress and discuss about the impacts of the US Foreign Account Tax Compliance Act (FATCA), to be possibly held in July“.

2019

  • Op 11 december 2019 schreef Europa een brief aan de VS over FATCA. Naar mijn mening gaan die vragen lang niet ver genoeg.
  • De verzoekschriftencommissie van het Europees parlement, Committee on Petitions (PETI), organiseerde op 11 november 2019 een hoorzitting over FATCA. Er zijn korte notulen, PETI_PV(2019)293_1. Daarin staat vermeld “Decision on petition 1088/2016 by J.R. on the US’ Foreign Account Tax Compliance Act’s (FATCA): keep the petition open; write a letter to both the new Commission, and the Finnish EU Council’s Presidency“. De documenten van de hoorzitting zijn via mijn bericht en via de Europese pagina over de hoorzitting te vinden.

2018

  • Op 5 juli 2018 heeft het Europees Parlement een resolutie over FATCA aangenomen.
  • In opdracht van de PETI-commissie heeft een deskundige, Carlo Garbarino, verbonden aan de universiteit van Milaan, in mei 2018 een rapport (pdf) uitgebracht, waarin uitvoerig wordt ingegaan op de gevolgen van FATCA voor Europese burgers, onder meer de Accidental Americans. Ook te downloaden via de denktank van het Europees parlement.
  • Parlementaire vragen over FATCA werden aan de Raad gesteld op 17 mei 2018.

NB Dit overzicht is niet compleet.

 

Vragen Europees Parlement op chronologische volgorde
(niet volledig):

 

Andere Europese instellingen

 

 

IRS, de Amerikaanse belastingdienst

Stand van zaken december 2019.

Lees over de Accidental Americans de FAQ van IRS, onder meer het antwoord op vraag 1, dat begint met “Under U.S. law, a person may acquire U.S. citizenship at birth by birth in the United States or by birth abroad to a U.S. citizen parent or parents who meet the statutory conditions prescribed by Congress. A foreign-born person who does not acquire U.S. citizenship at birth may acquire U.S. citizenship at some point after birth (naturalization) as provided by Congress“. Het zijn van U.S. citizen betekent dat je belastingaangifte moet doen in de VS, ook al ben je er alleen geboren en kort na de geboorte vertrokken.

 

Nederlandse rijksoverheid accepteert Citizenship Based Taxation klakkeloos

Stand van zaken december 2020.

De Nederlandse overheid is van mening dat buitenlandse belastingsystemen zonder enige toetsing geaccepteerd kunnen worden. Lees de pagina Aanpak belastingontduiking en zwartsparen in het buitenland. De Citizenship Based Taxation van de VS wordt zonder enige kritiek aanvaard:

De Verenigde Staten hebben een wereldwijde belastingplicht voor Amerikaanse onderdanen. Dit betekent dat iedereen met de Amerikaanse nationaliteit belastingaangifte moet doen in de VS. Ook als zij er niet (meer) wonen. (…)

Het is mogelijk om de Amerikaanse nationaliteit automatisch te krijgen bij geboorte. Dit kan al zo zijn als iemand in de VS geboren is. Of als 1 van de ouders de Amerikaanse nationaliteit heeft.

Het geeft aan dat financiële mensenrechten voor de Nederlandse overheid geen rol spelen.