Wwft vindplaatsen

Nederlandse ondernemingen die zich aan de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft) moeten houden (dat zijn er vele), krijgen te maken met de navolgende regelgeving.
Let er op dat het onderstaande niet voortdurend wordt bijgewerkt, dus raadpleeg altijd actuele bronnen.

 

[I] Huidige Nederlandse regelgeving

[Update 17 november 2020 tenzij anders vermeld]

Op 25 juli 2018 is de Wwft ingrijpend gewijzigd vanwege implementatie van de vierde anti-witwasrichtlijn (AMLD4). Op 21 mei 2020 is de wet opnieuw gewijzigd, onder meer wordt een vergunningplicht aan bepaalde aanbieders van cryptovaluta opgelegd. Het wetsvoorstel inzake het ubo-register is in werking getreden en heeft wederom tot wijziging van de Wwft geleid.

Eerder publiceerde het NOB een pdf van de Wwft waarin de wijzigingen per 25 juli 2018 verwerkt zijn. Voor de liefhebber een door mij gemaakte automatische vergelijking (pdf) met inhoudsopgave en tussenkoppen.

  • Uitvoeringsregeling Wwft. Let op dat deze regeling vele malen is gewijzigd.
  • Het Uitvoeringsbesluit Wwft 2018 is per 25 juli 2018 in werking getreden en nadien meerdere keren gewijzigd. Onder meer zijn in het besluit de definities van ‘uiteindelijk belanghebbende’ (ubo) en ‘politiek prominente persoon’  (PEP) opgenomen. In de bijlage zijn de ‘indicatoren’ verwerkt. Met de inwerkingtreding van dit besluit is het vorige uitvoeringsbesluit vervallen. De eerste versie van het Uitvoeringsbesluit is hier te vinden.
  • Het Nederlandse register van uiteindelijk belanghebbenden (ubo-register) is geregeld in de Handelsregisterwet 2007, zie met name artikel 15a (link naar versie 28 september 2021). De Wwft is aangepast in verband met het register, onder meer door middel van artikelen 10a tot en met 10c (link naar versie 28 september 2021).
  • Nederlandse risicoanalyse (NRA): AMLD4 verplicht de Nederlandse overheid tot het maken van een nationale risicoanalyse, waarbij rekening moet worden gehouden met de Europese risicoanalyse, zie hierna. Zie over deze nationale risk assessment dit bericht.

De NRA’s zijn er in het Nederlands en het Engels. De NRA’s zijn te vinden via de desbetreffende pagina’s: witwassen, terrorismefinanciering. Directe links naar de complete NRA’s: witwassen NL EN, terrorismefinanciering NL EN. [Update 17-11-2020]

 

De overheidsinformatie over de Wwft
is verspreid, niet goed gestructureerd en soms verouderd. De informatie is onder meer te vinden bij de toezichthouders (BFT, DNB, AFM, Bureau Wwft belastingdienst), bij FIU-Nederland (meldpunt voor ongebruikelijke transacties) en bij diverse andere overheidsinstellingen (zoals AMLC, FEC).
Zie onder meer de algemene leidraad Wwft (21 juli 2020) van het Ministerie van Financiën en de leidraad voor financiële instellingen c.s. van DNB (december 2020) en het overzicht van Wwft-publicaties van de Belastingdienst. Let er op dat alle toezichthouders hun eigen handleidingen en leidraden hebben en soms verschillende standpunten over hetzelfde onderwerp innemen. Zorg er voor dat altijd de laatste versie wordt gebruikt.

Verder geven sommige beroeps- en brancheorganisaties (zoals NOvA, KNB, NBA) Wwft-informatie. Zie ook hierna onder V.

 

Parlementaire geschiedenis wijziging Wwft en daarmee verband  houdende regelgeving per 25 juli 2018 en daarna
Zie dit overzicht.

 

Diverse Nederlandse informatie (niet compleet)

  • In het parlementaire dossier 31 477 Bestrijden witwassen en terrorismefinanciering zit ook informatie die voor de Wwft van belang kan zijn, zoals de brief van de regering met reactie op het verzoek om informatie inzake afronding beleidsmonitoren witwassen en terrorismefinanciering, al lijkt dit meer iets voor superspecialisten. De voortgang van plan van aanpak witwassen is in dit dossier te vinden, onder meer de brief van 14 januari 2020.
  • Het Openbaar Ministerie (OM) heeft een pagina met informatie over terrorismefinanciering. Het blijft vreemd dat het OM doet alsof het een apart fenomeen is. Dat is het niet, want die financiering kan een volledig legale herkomst hebben, zoals salaris, een lening of een schenking. Het OM, zo blijkt uit de tekst, zit meestal achter familieleden aan, “De meeste onderzoeken betreffen familieleden of vrienden die geld hebben gestuurd naar een persoon die is uitgereisd naar het Midden Oosten om deel te nemen aan de gewelddadige Jihad” (citaat 14-10-2019 gezien). Hoewel de pagina voornamelijk over jihadisme gaat, geldt deze regelgeving ook voor alle andere soorten van terrorisme. Op dit blog staan diverse berichten over terrorismefinanciering.

 

[II] Toekomstige Nederlandse regelgeving

Zie dit overzicht.

 

[III] Aandachtspunten

  • Ubo: oplettendheid inzake het begrip ‘uiteindelijk belanghebbende‘ is geboden, aangezien de fiscale wetgeving een volledig andere definitie hanteert dan de witwaswet. Zie over het bizarre fenomeen dat bestuurders tot ubo worden gebombardeerd meerdere berichten op dit blog, onder meer 1, 2.
  • Witwassen: degenen die niet van het strafrecht op de hoogte zijn zullen niet altijd goed op de hoogte zijn van de definitie van witwassen, waarin volgens strafrechtspecialisten overkill zit, lees dit bericht met vindplaatsen.

 

[IV.A] Europese richtlijnen

[Update 17 november 2020 tenzij anders vermeld]

De Wwft is/zal worden gebaseerd op de volgende Europese richtlijnen.

 

AMLD4
De vierde Europese anti-witwasrichtlijn (AMLD4) had door Nederland op 26 juni 2017 in de Nederlandse regelgeving geïmplementeerd moeten zijn. Een gedeeltelijke implementatie heeft op 25 juli 2018 zijn beslag gekregen. Zie over AMLD4:

  • Overzichtspagina AMLD4 op EUR-Lex; Engelstalige versie AMLD4: html, pdf; Nederlandstalige versie AMLD4: html, pdf. AMLD4 in het wetgevingsregister.
  • Let op dat AMLD4 gewijzigd is door AMLD5, de laatste actualisering is de versie van 30 juni 2021 (ik blijf het schandalig vinden dat er deze disclaimer bij staat: “This text is meant purely as a documentation tool and has no legal effect. The Union’s institutions do not assume any liability for its contents” oftewel : “Onderstaande tekst dient louter ter informatie en is juridisch niet bindend. De EU-instellingen zijn niet aansprakelijk voor de inhoud“)
  • Ik heb een automatische vergelijking tussen de Engelse versies van de oorspronkelijke richtlijn en de geconsolideerde versie van 9 juli 2018 gemaakt, die hier (pdf) te vinden is. Gebruik voor eigen risico.

 

AMLD5
Inmiddels is de wijziging van AMLD4, die ook wel de vijfde Europese anti-witwasrichtlijn (AMLD5) wordt genoemd in het Europese staatsblad verschenen. Zie het persbericht van 14 mei 2018 over AMLD5.

Meer informatie over AMLD5:

 

Nieuwe Europese plannen
Het ziet er naar uit dat er een Europese verordening gaat komen, naast een gewijzigde richtlijn, lees de berichten met de tag Anti-Money Laundering Regulation.

 

Overzichtspagina Europese Commissie
Er is een pagina Anti-money laundering and counter terrorist financing, met verwijzing naar bronnen, onder meer naar de Supranational Risk Assessment Report en de EU list on high risk third countries, zie hierna.

Het is een rommelig en onoverzichtelijk gebeuren, kennelijk met een “zoek het zelf maar uit” filosofie.

 

[IV.B] Andere Europese  bronnen

[Update 17 november 2020 tenzij anders vermeld]

Op basis van AMLD4 zijn in Europa een aantal documenten tot stand gekomen, waarmee rekening moet worden gehouden bij de naleving van de Wwft:

 

Bijlagen I tot en met III van AMLD
Deze moeten door iedere Wwft-plichtige worden toegepast. Het betreft:

  • Bijlage I – Lijst van risicovariabelen.
  • Bijlage II – Lijst van factoren en soorten bewijs van potentieel lager risico als bedoeld in artikel 16 AMLD4.
  • Bijlage III – Lijst van factoren en soorten bewijs van potentieel hoger risico bedoeld in artikel 18, lid 3 AMLD4.

Raadpleeg altijd de laatste geconsolideerde versie van de door AMLD5 gewijzigde AMLD4.

 

Europese zwarte lijst (“schurkenstaten”)
De Europese Commissie stelt op basis van AMLD4 een lijst van hoog risico landen vast. Dit betreft landen die een hoog risico op witwassen en/of terrorismefinanciering zouden opleveren. Raadpleeg altijd de laatste versie, al maakt Europa er een zoekplaatje van. De actuele die binnenkort wijzigt staat hier. De Europese Commissie heeft een nieuwe lijst vastgesteld, lees dit.

Op 30 mei 2020 heb ik een overzicht gemaakt met de op dat moment bekende Europese schurkenstatenlijsten. Op die lijst is ook te zien welke schurkenstaten ontwikkelingsland zijn.

Actualiteiten zijn te vinden via de tag schurkenstaten.

Let op:

  • De zwarte lijst op grond van AMLD4 verandert regelmatig. Nog steeds is er geen fatsoenlijke database waarin alle landen zijn opgenomen, met hun plaatsing op zwarte lijsten en een nadere toelichting.
  • Op grond van de Wwft moet ook naar de FATF zwarte lijst worden gekeken. Storend is dat deze organisatie hiervan geen handzaam overzicht publiceert.
  • Er is ook een Europese lijst van belastingparadijzen, dat is een andere lijst (al staan er mogelijk deels dezelfde landen op), niet bestemd voor de witwasbestrijding.

 

Europese risico analyse (SNRA)
De Europese Commissie heeft een Europese risico analyse tot stand gebracht, het zgn. Supranational Risk Assessment Report (SNRA), waarvan inmiddels de tweede versie is uitgebracht, die vinden via deze pagina, rechtstreeks naar pdf. Het is een bestand van 21 pagina’s.

De eerste versie van 26 juni 2017 is via deze pagina te vinden. Veel kennis van zaken blijkt er niet uit, want de compete not-for-profit sector zit in het verdachtenbankje. Mijn mening gaat niet helpen want Europa heeft altijd gelijk.

 

European Union Instruments in the field of criminal law and related texts
Onder deze titel is in december 2019 een overzicht van 1272 pagina’s uitgebracht door de Europese Raad. In het overzicht is niet alleen veel strafrechtelijks te vinden. In hoofdstuk V ‘Sectoral texts’ zijn onderdelen over financiële criminaliteit, zoals het namaken van geld, corruptie, witwassen en afpakken, marktmisbruik, cybercrime en terrorismebestrijding opgenomen.

 

[V] Brancheorganisaties Wwft-plichtigen

[Gegevens 23 augustus 2021]

Diverse brancheorganisaties van Wwft-plichtigen brengen leidraden en handleidingen uit en doen mee aan consultaties over Wwft-gerelateerde onderwerpen. Zelf volg ik met name de brancheorganisaties uit de financiële sector en zakelijke dienstverlening. Hierna volgen enkele vindplaatsen.

De Nederlandse Orde van Belastingadviseurs (NOB, berichten op dit blog waarin de NOB voorkomt zijn te vinden via de tag NOB) volgt de ontwikkelingen rondom de Wwft (overzichtspagina Wwft) en heeft richtsnoeren gericht op accountants en belastingadviseurs opgesteld (recente versie hier). De NOB neemt regelmatig deel aan wetgevingsconsultaties, zie voor meer informatie de overzichtspagina.

De Nederlandse Orde van Advocaten (NOvA) heeft sinds het voorjaar van 2021 een wetgevingsadviescommissie Wwft, waar ik deel van uitmaak (op dit blog zijn mijn privé standpunten te vinden, niet die van de commissie). Het eerste advies is van 1 juli 2021 en gaat over de wijzigingen van de leidraad Wwft van het Ministerie van Financiën. Het tweede advies werd aan FATF uitgebracht over aanbeveling 24 inzake de uiteindelijk belanghebbende.

De Koninklijke Notariële Beroepsorganisatie (KNB) publiceert met regelmaat over de Wwft, zie de nieuwsberichten en de standpunten, zie bijvoorbeeld het dossier ubo-register en het dossier fraudepreventie. Notarissen worden door de KNB geïnformeerd over Wwft-onderwerpen via een niet-publiek toegankelijk intranet. Ook de KNB doet regelmatig aan consultaties mee.

NB Let er op dat advocaten en notarissen voor een beperkt deel van hun activiteiten Wwft-plichtig zijn, terwijl belastingadviseurs en accountants voor alle activiteiten Wwft-plichtig zijn.

 

[VI] Informatie op dit blog

Berichten worden zoveel mogelijk voorzien van categorieën en tags. Voor dit onderwerp zijn dat op dit moment:

Categorieën:

Tags, onder meer:

 

 

Tot slot…

[1] De Nederlandse regelgever zorgt er via de wijze waarop AMLD4 en AMLD5 wordt geïmplementeerd voor dat iedereen die zich aan de Wwft moet houden de weg compleet kwijt raakt. De burger moet de wet maar kennen, ook de mkb-ondernemingen die zich aan de Wwft moeten houden.

[2] De informatievoorziening over de bestrijding van witwassen en terrorismefinanciering is een volstrekte chaos. Alleen al in Nederland maken alle toezichthouders en betrokkenen hun eigen leidraden, richtlijnen en informatiebulletins, waarvan de inhoud onderling niet aansluit. Tot mijn spijt is noch de Europese, noch de Nederlandse overheid bereid om te zorgen voor een behoorlijke informatievoorziening, onder meer door middel van een goede database. Daarmee laten zij mkb-ondernemingen in de kou staan.

[3] Gebruik van deze pagina en andere informatie op dit blog is volledig voor eigen risico, onder meer omdat ik niet kan garanderen dat alles up-to-date en juist is.