Sanctieregelgeving

Sanctieregelgeving is onderdeel van het financiële recht.

Sancties kunnen zich richten tegen personen (die op sanctielijsten staan, ook wel ‘geliste’ personen genoemd), veelal moet op grond van de regelgeving hun vermogen worden ‘bevroren’; voor sommige ondernemingen gelden ook meldplichten. Verder kunnen sancties betrekking hebben op bepaalde soorten transacties (zoals wapenhandel, handel in olie en gerelateerde producten) en/of bepaalde regio’s (zoals de Krim).

Voor Nederlandse organisaties zijn de Nederlandse en Europese regels relevant. In landen buiten de EU kan sprake zijn van eigen regels die ook van toepassing kunnen zijn op Nederlandse organisaties, voorbeelden zijn de Amerikaanse en Britse regelgeving.

Onderstaand wat nadere informatie, die niet volledig is en altijd op actualiteit gecontroleerd moet worden.

Kijk voor actualiteiten ook in de rubriek sanctieregels.

Deze pagina is op 20 november 2020 geactualiseerd, tenzij anders vermeld.

 

Personensancties

• Nederlandse personensanctielijst, ondanks de datum in de url zou dit de actuele lijst moeten zijn. Bij de update was de lijst van 18 november 2020 (.ods bestand).
• Nederlands Besluit vaststelling lijst organisaties die bedreiging vormen voor nationale veiligheid. Is niet op de Sanctiewet 1977 gebaseerd, maar op de Rijkswet op het Nederlanderschap.
• The consolidated list of persons, groups and entities subject to EU financial sanctions (EU login necessary, which DG FISMA manages and updates whenever necessary, reflects the officially adopted texts published in the Official Journal of the EU. [Update 11 April 2022]
• Pdf version of the consolidated list of financial sanctions. [Update 11 April 2022]
• Op de sanctieregelgevingskaart EU: https://www.sanctionsmap.eu/ kan ook naar personen worden gezocht.
• Alleen als op de Europese persoon/organisatie Amerikaans recht van toepassing is: de Amerikaanse lijst van personen,  OFAC Specially Designated Nationals List.

Let er op dat de VS soms de mensenrechten schendt bij plaatsing van personen op de lijst, zoals hier.

De OHCHR (Office of the High Commissioner for Human Rights), UN Human Rights, heeft in mei 2019 de Amerikanen gekappitteld wegens hun sanctiemaatregelen, waarbij mensenrechten worden geschonden: US sanctions violate human rights and international code of conduct, UN expert says. Intro:

An independent expert appointed by the Human Rights Council has expressed deep concern at the recent imposition of unilateral coercive measures on Cuba, Venezuela and Iran by the United States, saying the use of economic sanctions for political purposes violates human rights and the norms of international behaviour. Such action may precipitate man-made humanitarian catastrophes of unprecedented proportions.

 

Sancties inzake landen, producten en diensten

Nederland:

• Inleidende informatie op rijksoverheid.nl: pagina Internationale sancties, pagina Beleid voor internationale sancties; documenten over internationale sancties. Nederlands overzicht Europese sancties van 19 juni 2020.
• Brancheorganisaties geven soms voorlichting gericht op de branche, bijvoorbeeld Evofenedex, inleiding: Naleving van sancties is cruciaal voor een goede bedrijfsvoering.

Europa:

• Algemene uitleg Europese Raad over sanctieregelingen.
• Overzicht van Europese sancties en aanverwante instrumenten: deze pagina.
• Sanctieregelgevingskaart EU: https://www.sanctionsmap.eu/.

VS:

• Alleen als op de Europese persoon/organisatie Amerikaans recht van toepassing is: overige sancties, meer informatie via OFAC, Office of Foreign Assets Control – Sanctions Programs and Information.

 

Overige informatie

Nederland:

• Leidraad Ministerie van Financiën, augustus 2020, over zowel personensancties als overige sancties, lees ook mijn artikel.
• Aangewezen overheidsorganisatie die besluiten nemen over ontheffingen en vergunningen: lijst met de bevoegde autoriteiten per sanctieregime.
• Wet waarmee de Europese regels rechtstreekse werking in Nederland krijgen.
• Overige Nederlandse informatiepagina’s: sanctiepagina van de Nederlandse Vereniging van Banken, sanctiepagina van DNB.

Europa:

• Europese sancties op EurLex.
• Europa kent een Blocking Statute, Council Regulation (EC) No 2271/96 of 22 November 1996 protecting against the effects of the extra-territorial application of legislation adopted by a third country, and actions based thereon or resulting therefrom (versie 7 augustus 2018). Het is bedoeld tegen de overkill van de Amerikaanse sancties, maar het is de vraag of het werkt, lees ook dit.

Amerikaanse sancties:

• Artikel A.L.M. Schaap en C.M.J. Ryngaert: De internationale onrechtmatigheid van Amerikaanse secundaire sanctiewetgeving (betaalmuur). Uit de openbare intro: “Een belangrijke internationaal-publiekrechtelijke vraag hierbij is echter of de Amerikaanse autoriteiten op basis van eenzijdig uitgevaardigde Amerikaanse wetgeving überhaupt wel boetes mogen opleggen aan niet-Amerikaanse personen en ondernemingen die zaken doen met derde landen. Dit Amerikaanse unilateralisme benadeelt niet enkel internationale handelaars en financiers, maar interfereert ook op hegemonische wijze in het buitenlands en veiligheidsbeleid van andere staten“.
• Een ander artikel (achter betaalmuur) dateert uit 2019.

Overig:

• Er zijn een groot aantal commerciële datahandelaren die gegevens kunnen leveren over sancties. Mij is niet bekend of deze partijen gescreend en getoetst zijn en wat de kwaliteit is.
• Berichten op dit blog over de sanctieregelgeving. Sancties spelen ook een rol in berichten over financiële mensenrechten.

 

In samenwerking met het Compliance Platform Trustkantoren heb ik in het verleden een cursus over dit onderwerp georganiseerd en deels gegeven.