FATF en Europa hebben de wonderbaarlijke ubo-regelgeving [1] tot stand gebracht, waarbij de ubo ook ‘PEP’ kan zijn, een ‘politiek prominente persoon’. Daarnaast kunnen cliënten ‘PEP’ zijn. Iedereen die PEP is wordt geacht een hoog crimineel risico op te leveren, ook al weten we dat een groot deel van genoemde functionarissen eerzame burgers zijn. Het past in de wantrouwende surveillance samenleving die dankzij IT kan worden gecreëerd.

Men meent dat met de ubo-(register)-regels boeven kunnen worden gepakt. Daar geloof ik niets van, ondanks de mooie woorden van de heer Vlaanderen van Transparency International. Zeker is dat nette burgers veel tijd kwijt zijn met het naleven van de onbegrijpelijke regels en het nooit goed kunnen doen. Een bijzonderheid is dat niet alleen bepaalde politieke functionarissen [2] als PEP worden bestempeld. Daarnaast zijn bepaalde familieleden dat [3].

Naaste geassocieerden
Eveneens worden ‘de naaste geassocieerden’ van een PEP hetzelfde behandeld als de ‘echte’ PEP, die naaste geassocieerden worden in de wet (Wwft) als volgt gedefinieerd:

persoon bekend als naaste geassocieerde van een politiek prominente persoon: natuurlijke persoon die behoort tot een bij algemene maatregel van bestuur aan te wijzen categorie personen

Europese richtlijn
Een geniale definitie voor iets wat in de Europese richtlijn, waarop het is gebaseerd, gewoon in de tekst van de richtlijn [4] staat, nl.:

11. „personen bekend als naaste geassocieerden”:
a) natuurlijke personen van wie bekend is dat deze met een politiek prominente persoon de gezamenlijke uiteindelijk begunstigden zijn van juridische entiteiten of juridische constructies, of met een politiek prominente persoon andere nauwe zakelijke relaties heeft;
b) natuurlijke personen die als enige de uiteindelijk begunstigden zijn van een juridische entiteit of juridische constructie waarvan bekend is dat deze is opgezet ten behoeve van de feitelijke begunstiging van een prominent politieke persoon.

Nederlandse wet
De Nederlandse wetgever heeft er voor gekozen om het lekker ingewikkeld te maken, waarom zou jij het makkelijk maken als het moeilijk kan. In de algemene maatregel van bestuur [5] staat namelijk niet meer dan:

4. Personen bekend als naaste geassocieerde van een politiek prominente persoon in de zin van artikel 1, eerste lid, van de wet zijn:
a. een natuurlijke persoon van wie bekend is dat deze met een politiek prominente persoon de gezamenlijke uiteindelijk belanghebbende is van een juridische entiteit of een juridische constructie, of die met een politiek prominente persoon andere nauwe zakelijke relaties heeft;
b. een natuurlijke persoon die de enige uiteindelijk belanghebbende is van een juridische entiteit of juridische constructie waarvan bekend is dat deze is opgezet ten behoeve van de feitelijke begunstiging van een politiek prominente persoon.

Dat had natuurlijk makkelijk in de wet kunnen worden opgenomen. Waarna je nog steeds niet weet wat het betekent. Want de toelichting op dit fenomeen is uiterst summier, zodat de overheid er alle kanten mee uit kan.

Mogelijk dat de onder b. genoemde persoon de nominee shareholder uit het Angelsaksische recht is.

Één groep die onder a. valt is wel bekend: het doet zich voor als een PEP statutair bestuurder is van een rechtspersoon en bij die rechtspersoon geen ‘echte’  ubo is te vinden (bijvoorbeeld iemand die winstrechten heeft die kwalificeren voor ‘ubo’ schap). Bij zo’n rechtspersoon zijn alle statutair bestuurders van rechtswege ubo (ook wel ‘pseudo-ubo’ genoemd). Als één van die pseudo-ubo’s PEP is, heeft dat tot gevolg dat alle mede-bestuurders ook PEP worden in bovenstaande definitie onder a. Een boeiende juridische kronkel, die leidt tot de volgende tip:

Tip: stel bij rechtspersonen die geen echte ubo hebben, nooit een PEP als statutair bestuurder aan.

Wat de onder a. bedoelde ‘nauwe zakelijke relaties‘ zijn weet niemand. Het is een mooie aanleiding voor integriteitsdienstverleners om het complete doopceel te lichten van PEP’s, zoals bijvoorbeeld ministers en leden van de Eerste en Tweede Kamer en te kijken van wie zij woon- en bedrijfsruimte huren, van wie zij geld lenen, met wie zij lid van een golf club zijn, enzovoorts. De lijst van mensen die daar uit komt, kan dan mooi aan alle Wwft-plichtigen worden verkocht. Nu maar  hopen dat al die PEP’s niet te veel zakelijke relaties hebben, anders is straks heel Nederland ‘naaste geassocieerde’ geworden.

PS Die integriteitsdienstverleners dienen de AVG na te leven. Is iemand bekend of ze dat doen? In ieder geval heb ik nog nooit gehoord dat zij betrokkenen informeren.

Noten

[1] Ubo = uiteindelijk belanghebbende, ubo-register = register van uiteindelijk belanghebbenden. In Nederland verplicht op grond van de Wwft, de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme.

[2] De ‘echte’ PEP is volgens het uitvoeringsbesluit:

1. Prominente publieke functies als bedoeld in de definitie van politiek prominente persoon in de zin van artikel 1, eerste lid, van de wet zijn in elk geval:
a. staatshoofd, regeringsleider, minister, onderminister of staatssecretaris;
b. parlementslid of lid van een soortgelijk wetgevend orgaan;
c. lid van het bestuur van een politieke partij;
d. lid van een hooggerechtshof, constitutioneel hof of van een andere hoge rechterlijke instantie die arresten wijst waartegen, behalve in uitzonderlijke omstandigheden, geen beroep openstaat;
e. lid van een rekenkamer of van een raad van bestuur van een centrale bank;
f. ambassadeur, zaakgelastigde of hoge officier van de strijdkrachten;
g. lid van het leidinggevend lichaam, toezichthoudend lichaam of bestuurslichaam van een staatsbedrijf;
h. bestuurder, plaatsvervangend bestuurder, lid van de raad van bestuur of bekleder van een gelijkwaardige functie bij een internationale organisatie.

2. Middelbare of lagere functionarissen vallen niet onder de in het eerste lid bedoelde prominente publieke functies.

[3] Familieleden volgens het uitvoeringsbesluit:

3. Familierelaties als bedoeld in de definitie van familielid van een politiek prominente persoon in de zin van artikel 1, eerste lid, van de wet zijn:
a. de echtgenoot van een politiek prominente persoon of een persoon die als gelijkwaardig met de echtgenoot van een politiek prominente persoon wordt aangemerkt;
b. een kind van een politiek prominente persoon, de echtgenoot van dat kind of een persoon die als gelijkwaardig met de echtgenoot van dat kind wordt aangemerkt;
c. de ouder van een politiek prominente persoon.

[4] In de geconsolideerde versie van de 4e antiwitwasrichtlijn in artikel 3 te vinden.

[5] Zelfde vindplaats als in [2] vermeld.