Opvallend aan de meeste publicaties over witwasbestrijding is dat niemand interesse heeft voor de kosten van de preventieve maatregelen en voor de uitvoerbaarheid van de regels. Gelukkig zijn er lichtpuntjes, want zo nu en dan heeft iemand het er wel over.
In het FD verscheen op 25 april jl. het artikel van Esmé Bosma en Pieter Lagerwaard, Bij opsporing witwassers zijn onze verwachtingen van banken onrealistisch (betaalmuur). Zij beschrijven dat banken gigantische bedragen aan criminaliteitsbestrijding (witwasbestrijding) uitgeven en dat het heel weinig oplevert. Het artikel noemt interessante cijfers, bijvoorbeeld:
Volgens de NVB zijn in Nederland nu zo’n 8000 bankmedewerkers betrokken bij de strijd tegen witwassen. Ter vergelijking: de FIU had in 2019 een budget van €6 mln en slechts 63 werknemers. Een andere vergelijking: er zijn 3500 wijkagenten actief in Nederland, nog niet de helft van het aantal bankmedewerkers dat transactiegedrag onderzoekt.
Van de alerts die de transactiemonitoringsystemen van banken genereren is 90% tot 95% niet relevant en moet terzijde worden gelegd.
De auteurs concluderen terecht dat het hoog tijd is dat wordt nagedacht over de vraag of het vele geld dat Wwft-plichtigen aan de witwasbestrijding moeten uitgeven, wel goed is besteed:
Is het wenselijk dat 8000 bankmedewerkers het betalingsverkeer en bestedingsgedrag surveilleren, met een geringe of onduidelijke bijdrage aan de bestrijding van criminaliteit en terrorisme? Rechtvaardigen de opsporingsopbrengsten de kosten en de ongewenste bijeffecten? Op welke manier kunnen banken het beste invulling geven aan hun nieuwe maatschappelijke rol en hoe groot is het restrisico dat je moet accepteren?
Het is hoog tijd dat de politiek wakker wordt.
Ellen Timmer - juridische artikelen en berichten 
Zeer terechte opmerkingen. De verplichtingen op grond van de Wwft zijn een inspanningsverplichting, geen resultaatsverplichting. Terwijl de rechter in bijvoorbeeld het SyRI vonnis het belang van gevalideerde indicatoren benadrukt, is de praktijk dat men werkt met indicatoren die extreem hoge percentages vals positieven opleveren. Om over de kwaliteit van de data maar niet te spreken…
Ben je dan bezig met het bestrijden van witwassen en terrorismefinanciering of is het slechts willekeur met een pseudo-wetenschappelijk sausje? Het is systeembevrediging, niets meer, niets minder.
De “witwasbestrijding” is een industrie geworden, met heel eigen belangen en een eigen verdienmodel dat weinig te maken heeft met het doel dat men met de invoering van de Wwft voor ogen had. Gaat er onverhoopt iets fout, dan is de FIOD belast met dossiervorming, zodat het OM de bank “an offer they can’t refuse” kan doen. Een informele bankenbelasting.
Terwijl de meeste mensen zullen onderschrijven dat iedereen een tweede kans verdient, is de indicator die vaak nog het meeste zegt het feit dat een subject al antecedenten heeft. Kortom, de meeste analyses zijn van het niveau eens een dief altijd een dief.
Dank voor de bespiegelingen op de wondere wereld van de private criminaliteitsbestrijding