In het Tijdschrift voor Financieel Recht van mei 2021 verscheen het artikel van S. Daniëls en C. van der Meulen over de Europese harmonisatieplannen in de criminaliteitsbestrijding (‘witwasbestrijding’), die zullen gaan leiden tot een Anti-Money Laundering Regulation (AMLR). In dat artikel, ‘Europees AML/CFT-toezicht: een blik vooruit‘, wordt de huidige stand van zaken in kaart gebracht en onder meer de vraag besproken of het centrale Europese toezicht alleen op financiële instellingen betrekking zal hebben, dan wel op alle witwasbestrijdingsplichtigen (kijk hier voor de Nederlandse lijst). De auteurs signaleren significante verschillen tussen financiële instellingen en de overige witwasbestrijdingsplichtigen (vaak met de afkorting ‘DNFBP’s’ aangeduid) en schrijven dat juist de banken aandringen op centraal toezicht op iedereen.

In het artikel ontbreekt aandacht voor de praktische uitvoerbaarheid van de regels voor de verschillende soorten witwasbestrijdingsplichtige ondernemingen en ook de kosten/baten-analyse komt niet aan de orde. Het ademt het tekentafeldenken van de overheid en van de adviseurs van grote ondernemingen.

One-size-fits-all
Ooit is de de witwasbestrijding (in Nederland in 1991) begonnen bij banken en andere financiële instellingen en vervolgens (in Nederland in 2003) zonder aanpassingen verbreed naar de DNFBP’s. Ook nu zullen de concepten voor financiële instellingen wel weer op DNFBP’s worden toegepast, want de wetgevers en hun adviseurs hebben geen belangstelling voor de menselijke maat in de criminaliteitsbestrijding.

Kern van de criminaliteitsbestrijding, ook wel ‘witwasbestrijding’ genoemd is one-size-fits-all; datagedreven wantrouwen gaat winnen. Zoals ik al eerder schreef, zijn de grote winnaars in de witwasbestrijding de compliance-sector en grote IT-bedrijven en de verliezers het mkb en de consument. De samenleving zal er niet fijner van worden.

Aanvulling 13 mei 2021
Volgens het EBF is de witwasbestrijding niet mislukt, lees het interview met Wim Mijs van de Europese bankenorganisatie, EBF CHIEF WIM MIJS: How to ramp up Europe’s fight against money laundering; why GDPR is not the problem and how the banks and law enforcement can work better to turn the tide on dirty money, AML Intelligence 11 mei 2021.

Aanvulling 17 juni 2021
Lees over AMLR de speech die 17 mei jl. is gepubliceerd. Burgers en mkb mogen zich grote zorgen gaan maken, onder meer vanwege passages als deze over de centrale regels (one-size-fits-all):

Firstly, on our rulebook. Until now, the application of AML rules has suffered from a lack of sufficient detail at EU level. This means that transposition at national level can diverge far too easily. And that has resulted in weak links across the internal market. We want this to end.
Rules for the private sector will be laid down in a directly-applicable EU regulation. There will be the same rules across the EU in the most substantial areas.

De excessieve verzamelingen van vertrouwelijke gegevens die worden aangelegd zullen alleen maar toenemen, lees over het cliëntenonderzoek en het ubo(-register)-gebeuren:

Another part of our plan is to increase the detail in some areas already included in the AML Directive such as Customer Due Diligence and beneficial ownership. (…)
A key priority is making sure that beneficial ownership registers are up and running and fully populated. We are also working on the cross-border interconnection between national beneficial ownership registers – which should start later this year.
And we are promoting awareness of the importance of beneficial ownership among civil society. Beneficial ownership is one of the areas where we plan to add some clarity to the EU level rules in our upcoming proposals.

Contante betalingen zullen worden beperkt:

Cash is the most important bearer medium.
Most proceeds of criminal activity are still cash. This cash is then invested in property or high value goods to disguise its illegal origin. These risks are already reflected in our current rules: operators that make or receive payments worth €10,000 or more when trading in goods are subject to AML rules.
But frankly we have to recognise that this has not worked well.
So we are looking at setting an EU-wide upper limit for cash purchases of €10,000.
We recognise and, of course, respect the fact that a number of Member States have already imposed lower ceilings.
A €10,000 limit is high enough not to put into question the euro as legal tender, nor to affect financial inclusion.
We respect the vital role of cash.
At the same time, this limit is low enough to make it harder for criminals to launder large sums of cash.

Mij lijkt dat er dan geen ruimte is voor afwijkende nationale contante betalingen-drempels.

De antiwitwasautoriteit zal worden opgezet volgens het Single Supervisory Mechanism-model van de banksector. Uiteraard zullen de kosten aan de ondertoezichtgestelden worden doorberekend.