In december 2019 koos ING Bank er voor om de relatie met alle kleine en middelgrote trustkantoren te beëindigen, ondanks de overheidstaken die de bank uitvoert op het gebied van het aanbieden van betaaldienstverlening en ondanks het ontbreken van aanwijzingen dat betreffende rekeninghouders niet integer zouden zijn. De opzegging vond plaats tegen beter weten in.

Rechter maakt korte metten
De rechtbank Amsterdam maakte in de Maprima uitspraak duidelijk dat het opzeggen van de relaties met complete branches niet is toegestaan. Tegen die uitspraak, die in lijn is met hogere rechtspraak, is geen hoger beroep ingesteld door de bank.

Geen open foutencultuur bij ING
Desondanks stuurde ING Bank recent onderstaande e-mail aan trustkantoren met wie de relatie in december 2019 was opgezegd:

From: trustkantoren@ing.com
Date: … December 2022 at —
To: (…)
Subject: ING – Uitstel beëindiging relatie – (…)

Geachte (…),

Enige tijd geleden hebben wij u geïnformeerd inzake het uitstel beëindiging relatie tot … 2022.
Hierbij informeren wij u dat de beeindigingsdatum met 6 maanden zal worden verlengd tot … 2023.
ING is zich momenteel nog aan het beraden op eventuele vervolgstappen. Gedurende deze periode zal de bancaire relatie niet beëindigd worden.
Wij houden u op de hoogte van ons besluit. Mocht ING het besluit toch handhaven, zullen wij u alsnog een redelijke termijn verstrekken voor het overbrengen van de bancaire zaken.

Wij vertrouwen erop u hiermee voldoende te hebben geïnformeerd.

Met vriendelijke groet,
Projectteam Trustkantoren
Business Banking NL
E: Trustkantoren@ing.com

Daarmee handelt de bank maatschappelijk onbetamelijk ten opzichte van deze trustkantoren, want de bank is er mee bekend een ongemotiveerde opzegging niet is toegestaan. De Maprima-uitspraak is relevant voor alle andere opgezegde trustkantoren.

Zie in dat verband onder meer in overweging 4.8. van de Maprima uitspraak:

De wens van ING om de genoemde risico’s uit te sluiten is legitiem, maar moet afgewogen worden tegen de belangen van Maprima. De rechtbank is van oordeel dat bij de huidige stand van zaken het belang van Maprima bij voortzetting van de bankrelatie zwaarder dient te wegen dan het belang van ING bij beëindiging daarvan. Beëindiging van de relatie zal er immers toe leiden dat de kans groot is dat Maprima haar onderneming niet meer kan voortzetten, terwijl er geen concrete aanwijzingen bestaan dat juist Maprima een integriteitsrisico vormt voor ING en/of dat ING daardoor voor onevenredig hoge kosten wordt geplaatst. Het belang van ING bij beëindiging van de bankrelatie is op dit moment dan ook relatief beperkt.

Anders gezegd: een bank mag de toegang tot het betalingsverkeer niet ontzeggen aan ondernemingen die geen integriteitsrisico vormen en/of onevenredig hoge kosten veroorzaken.

Regelgeving nodig
Dat de bank het maatschappelijk onbetamelijke optreden handhaaft, ondanks het feit dat zij in december 2019 al wist dat de opzegging niet was toegestaan (er was toen al voldoende over bekend) geeft aan dat er wetgeving nodig is om financiële instellingen te bewegen hun maatschappelijke taken goed uit te voeren.

Misschien is het wel beter om het betalingsverkeer volledig bij banken en betaaldienstverleners weg te halen.

Dit artikel verscheen eerder op de site van Compliance Platform Trustkantoren.

De handelswijze van deze bank is een voorbeeld wat ‘de-risking’ wordt genoemd, dat is het weigeren en opzeggen van relaties door Wwft-plichtigen zoals banken, omdat zij het vereiste cliëntenonderzoek te duur vinden en/of omdat de klant tot een vermeende hoogrisico groep op witwassen/terrorismefinanciering zou behoren. De-risking is één van de bewijzen dat de concepten van de witwasbestrijding zoals ontwikkeld door FATF inherent inadequaat zijn en tot maatschappelijk onbetamelijk handelen van Wwft-plichtigen leiden. Artikelen op dit blog over dit onderwerp zijn via de de-risking tag te vinden.