Onlangs heeft het Maatschappelijk Overleg Betalingsverkeer (MOB) de rapportage 2020 bekend gemaakt. Opvallend aan het rapport is dat er wel aandacht is voor de toegankelijkheid van betaaldiensten, maar dat de uitsluiting door banken van mensen die belastingplichtig zijn in de Verenigde Staten vanwege FATCA (lees de inleiding) ontbreekt. Hoewel iedere inwoner van Nederland recht heeft op een basisbetaalrekening, menen veel banken dit recht aan inwoners van de Nederland te kunnen ontzeggen.

Het ligt voor de hand dat in hoofdstuk 5 van het rapport, over toegankelijkheid en bereikbaarheid, hier aandacht aan hoort te besteden. Er staan alleen mooie algemene woorden:

5.1 Een groot maatschappelijk goed

De bereikbaarheid en toegankelijkheid van het betalingsverkeer is een groot maatschappelijk goed. Het MOB vindt het daarom van groot belang dat de huidige en toekomstige betaaloplossingen voor een zo groot mogelijke groep mensen bereikbaar en toegankelijk zijn. Voor aanbieders van betaaldiensten gelden er in die context wettelijke kaders, zoals de Wet gelijke behandeling op grond van handicap of chronische ziekte, en het Verdrag van de Verenigde Naties inzake de rechten van personen met een handicap. Ook is er de Europese Toegankelijkheidsrichtlijn.63 Die schrijft toegankelijkheidscriteria voor een breed palet aan producten en diensten voor, waaronder voor geld­ en betaalautomaten en online bankierdiensten. Medio 2025 moeten partijen aan deze richtlijnvoorschriften voldoen.

De bereikbaarheid en toegankelijkheid van het betalingsverkeer in Nederland is over het algemeen goed. Dat blijkt ook uit de metingen van de WTB. Het aantal bankkantoren en geld­ en afstortautomaten is weliswaar afgenomen, maar het gemak van het digitaal afhandelen van de dagelijkse bank­ en betaalzaken weegt daar voor velen van ons meestal goed tegen op. Nederlanders zijn in het algemeen dan ook tevreden met hoe het betalingsverkeer functioneert.

—

63 Richtlijn (EU) 2019/882 van het Europees Parlement en de Raad van 17 april 2019 betreffende de toegankelijkheidsvoorschriften voor producten en diensten. Die kan hier worden nagelezen.

Het zou goed zijn als het MOB in de volgende rapportage ingaat op de praktijk dat banken (vermeende) Amerikaans belastingplichtigen weigeren en zelfs geen basisbankrekening aanbieden, waarbij ook nog – zonder enige wettelijke grondslag – geëist wordt dat de basisbankrekening door een hulpverleningsinstantie wordt beheerd.