Terwijl privacy-organisaties zich druk maken over SyRI en de sleepwet, hoor je niets over de belangrijkste surveillancewet die we in Nederland kennen: de Wet ter voorkoming van witwassen en financieren van terrorisme (Wwft). Op grond van deze wet moet een grote groep bedrijven, onder meer makelaars, banken en handelaren in zaken criminaliteit opsporen.

Gegevensuitwisseling tussen Wwft-plichtigen
Op 2 december jl. ging een wetgevingsconsultatie van start, op grond waarvan alle Wwft-plichtige ondernemingen gegevens van door henzelf aangewezen vermoedelijke criminelen en fraudeurs mogen uitwisselen. Het zwakke punt in zo’n systeem is dat Wwft-plichtigen een burger of ondernemer zonder goede grond iemand als vermoedelijke crimineel kunnen aanwijzen en dat de rechtsbescherming ongeveer nihil is.

Onlangs maakte ik mee dat een consument op basis van een rapport van een expert (over een autoschade) op de zwarte lijst werd gezet door een verzekeraar, terwijl de consument niet onmiddellijk door de expert of de verzekeraar was ingelicht en het autoschadebedrijf de schade al had gerepareerd. Pas na veel aandringen ontving de consument het expertiserapport. Door deze gang van zaken is de consument de mogelijkheid van verweer compleet ontnomen. Ik merk het handelen van de verzekeraar en de expert als niet-integer aan.

Op grond van een nieuw artikel 9a Wwft is een Wwft-plichtige bij verscherpt cliëntenonderzoek verplicht om na te gaan of een Wwft-plichtige van dezelfde categorie diensten verleent, heeft verleend of heeft geweigerd aan de cliënt. Dat kan ook tien of twintig jaar geleden zijn geweest. Als de Wwft-plichtige zo’n voorganger ontdekt, is hij verplicht bij zijn voorganger navraag te doen “naar gebleken integriteitrisico’s“. Het grote voorbeeld is volgens de memorie van toelichting de Wet toezicht trustkantoren 2018, waarin een dergelijke gegevensuitwisseling tussen collega’s mogelijk is.

Een nieuw artikel 34b Wwft maakt het mogelijk dat Wwft-plichtigen transactie-gegevens met elkaar uitwisselen.

Het blijft bijzonder dat private bedrijven onder de Wwft als opsporingsinstantie en rechter mogen optreden, zonder dat er waarborgen zijn voor de natuurlijke personen en organisaties.

Contante betaling
Een tweede element in de consultatie is een verbod op contante betaling aan handelaren in goederen, als het om bedragen van € 3.000 of meer. Dat zal een einde maken aan de contante verkoop in Nederland aan mensen uit landen met een zwak banksysteem.

Meer informatie:

• Aankondiging consultatie Wet plan van aanpak witwassen
• Conceptregeling
• Concepttoelichting