In 2020 schreef ik over plaatsing door de VS van medewerkers van het Internationaal Strafhof (International Criminal Court, ‘ICC’) in Den Haag op de Amerikaanse terroristenlijst en ik berichtte in januari 2021 over annulering van die plaatsing.

Het ziet er naar uit dat binnenkort weer medewerkers van het hof of het ICC zelf op de Amerikaanse terroristenlijst worden gezet, want de minister van Buitenlandse Zaken zei tijdens een commissiedebat over de sanctieregelgeving:

Het uitgangspunt van Nederland is op zich niet dat we exterritoriaal willen werken. We hebben namelijk zelf vaak bezwaren over hoe de VS dat doet. In de Amerikaanse Senaat was er bijvoorbeeld onlangs, ik geloof op 25 september, een mogelijke stemming over sancties tegen het Internationaal Strafhof met exterritoriale werking. Gelukkig is die stemming uitgesteld. Het komt waarschijnlijk pas in het volgende Congres, dus na de verkiezingen en de periode van de lame duck, aan de orde. Ik denk dat de heer Paternotte preciezer weet hoe het werkt in de VS dan ik op dit moment. Het is wel echt een zorg. We hebben een hele grote zorg over mogelijke Amerikaanse sancties die in het Huis al zijn goedgekeurd maar in de Senaat nog niet, met exterritoriale werking met betrekking tot het Internationaal Strafhof. We maken ons ook zorgen over overcompliance door bedrijven. Denk even aan bedrijven die de IT voor het Strafhof faciliteren of de verzekeringen en dergelijke. Er zijn dus momenten dat wij liever niet willen dat andere sancties met een dergelijke werking worden ingesteld. We moeten daar dus heel voorzichtig mee zijn.

DROI over ICC
De Subcommissie mensenrechten van het Europees Parlement [1] bracht een bezoek aan het ICC. De commissie liet eind oktober weten [2]:

De EU moet het Internationaal Strafhof beschermen tegen aanvallen en de onafhankelijkheid en onpartijdigheid van het internationale rechtssysteem steunen, zegt de voorzitter van DROI.

Het ICC wordt – net als enige andere instituties – bedreigd, waarover de commissie schrijft [3]:

Tegelijkertijd maken we ons grote zorgen over de ernstige bedreigingen waarmee zij momenteel worden geconfronteerd. Politieke aanvallen, sancties en andere dwangmaatregelen die al zijn ingevoerd of worden overwogen in verband met het Internationaal Strafhof zijn absoluut onaanvaardbaar en we zullen er niet voor terugschrikken ons hierover uit te spreken.

Noten:

[1] Zie over de Sub-committee on Human Rights mission to the Hague het bericht van 31 oktober jl. Deze commissie wordt in Europa aangeduid als ‘DROI’.
[2] Machinevertalling van “EU should protect the International Criminal Court from attacks and support international justice system’s independence and impartiality, says DROI Chair.“.
[3] Machinevertalling van “At the same time, we are deeply concerned at the serious threats they face currently. Political attacks, sanctions and other coercive measures already introduced or envisaged in relation to the International Criminal Court are absolutely unacceptable and we will not shy away from speaking up on the matter.”

Aanvulling 3 december 2024
Lees over de penibele positie van het Strafhof ook het artikel van Tjitske Lingsma in De Groene, Hoe volwassen is het Internationaal Strafhof? ‘Kom aan Israël, dan komen we aan jullie’. De intro:

Het Internationaal Strafhof vervolgt sinds kort ook regeringsleiders als de Israëlische premier Netanyahu en de Russische president Poetin. Tegelijkertijd intimideren en ondermijnen Israël, de VS en Rusland het hof.

Aanvulling 10 januari 2025
Lees over ICC op Verfassungsblog: The ICC Under a New Threat. Why the West Must not Throw the ICC under the Bus of Short-sighted Politics, 23 december 2024.

Aanvulling 15 januari 2025
Dat is inderdaad gebeurd, zie dit artikel. Reuters suggereert dat de “Illegitimate Court Counteraction Act” breder is dan alleen de ICC, want er staat: “which would sanction any foreigner who investigates, arrests, detains or prosecutes U.S. citizens or those of an allied country, including Israel“. Lees ook het persbericht van de Foreign Affairs Committee. Daarin staat dat de wet een brede reikwijdte heeft:

The Illegitimate Court Counteraction Act would sanction any individual working to investigate, arrest, detain, or prosecute American citizens or an official from an allied U.S. country, including Israel. The legislation would cover officials from NATO and major non-NATO countries, including Israel, Japan, and Taiwan.
As part of the sanctions imposed by the act, ICC officials and their immediate family members would be denied visas to enter the United States. ICC officials already in the country would have their existing visas revoked and face deportation.
The legislation covers not just ICC employees and their families, but also individuals providing “financial, material, or technological support” to the organization.

Zie over het Amerikaanse optreden ook het artikel ‘Kom aan Israël, dan komen we aan jullie’ (De Groene), met de intro: “Het Internationaal Strafhof vervolgt sinds kort ook regeringsleiders als de Israëlische premier Netanyahu en de Russische president Poetin. Tegelijkertijd intimideren en ondermijnen Israël, de VS en Rusland het hof“.

Aanvulling 18 mei 2025
De sancties zijn er inmiddels en het werken van het ICC wordt onmogelijk gemaakt.
Berichten in de media:

• AP Trump’s sanctions on ICC prosecutor have halted tribunal’s work, daaruit blijkt dat Microsoft in opdracht van de VS de e-mail van de aanklager Karim Khan geblokkeerd heeft.
• Ook zijn bankrekeningen zijn geblokkeerd, waardoor het nagenoeg onmogelijk is geworden nog werk uit te voeren, aldus Tweakers.
• De NOS publiceerde: Internationaal Strafhof hard geraakt door sancties VS: ‘Ik schrik hiervan’.
• BNNVara schreef: Internationaal Strafhof vleugellam gemaakt door pro-Israël sancties Donald Trump.
• Advocaat Geert-Jan Knoops gaf een interview op Radio 1.