Onlangs is het rapport van de Commissie Doorstroomvennootschappen, de commissie Ter Haar, bekend gemaakt.

Definitie
De definitie van het begrip ‘doorstroomvennootschap’ is niet de definitie van de Wet toezicht trustkantoren 2018. Eigenlijk is het een economische definitie: het betreft rechtspersonen die geen of een beperkte reële economische bijdrage leveren aan de Nederlandse economie. Die rol kan volgens de rapporteurs heel legitiem zijn, zoals een joint venture holding van twee aandeelhouders uit twee grote EU-landen die hun holding graag in een neutraal land willen hebben.

De definitie omvat daardoor vele rechtspersonen die op volledige legitieme gronden in Nederland aanwezig zijn, men spreekt over de volgende kenmerken (pagina 24 rapport):

1. de aanwezigheid van een internationale structuur,
2. transacties met gelieerde partijen,
3. beperkte reële aanwezigheid in Nederland,
4. de aanwezigheid van fiscale, financiële of juridische motieven en
5. grote internationale geldstromen of balansposities.

Als meerdere van deze kenmerken aanwezig zijn, kan worden gesproken van ‘doorstroom’ of een ‘doorstroomvennootschap’. Ik vermoed dat vrijwel alle holdings in internationale structuren aan eisen 1, 2, 4 en 5 voldoen, een aantal daarvan voldoet aan 3. Dat betekent dat Nederland veel doorstroomvennootschappen kent.

Legaal of illegaal behalen van fiscale voordelen, IBO’s
De meeste nadruk ligt in het rapport op het bestrijden van fiscaal ‘misbruik’ (het legaal of illegaal behalen van fiscale voordelen). Het rapport bevat een uitvoerige beschrijving van al genomen fiscale maatregelen (waarvan het effect niet altijd bekend is). Aanverwant zijn de voordelen die kunnen worden behaald met investeringsbeschermingsovereenkomsten (IBO’s). De voorgestelde maatregelen hebben vooral betrekking op fiscaliteit en IBO’s.

Criminaliteitsbestrijding
Het gedeelte van het rapport over criminaliteitsbestrijding is zeer mager. Dit onderdeel van het rapport is meer een beschrijving van wat de ministeries van Financiën en van Veiligheid al van plan zijn. Het voorstel om het begrip ‘uiteindelijk belanghebbende’ (ubo) aan te scherpen doet wereldvreemd aan.

Trustkantoren
Trustkantoren krijgen in het rapport veel aandacht als leverancier van statutair bestuurders en domicilie aan doorstroomvennootschappen. De commissie bepleit aanpak van illegale trustdienstverlening (dat is niet nieuw), waarbij opvalt dat men denkt dat de omvang daarvan aanzienlijk is. Ik ben benieuwd of de veronderstelling inzake de omvang klopt.

Informatievoorziening
In de sfeer van het jaarrekeningenrecht is volgens de commissie voordeel te behalen, door te voorkomen dat er een summiere publicatiejaarrekening wordt gepubliceerd (omdat de rechtspersoon ‘klein’ is in het jaarrekeningenrecht).

Ook stelt de commissie voor dat meer niet-fiscale informatie over deze categorie rechtspersonen wordt uitgewisseld met andere landen.

Tot slot
Naar verwachting zal dit rapport leiden tot de nodige wijzigingen met betrekking tot fiscaliteit, rechtspersonenrecht en witwasbestrijdingsregelgeving.

NB Opvallend is dat het de commissie wel lukte om een rapportage te krijgen over hoe het Nederlandse fiscale stelsel zich verhoudt tot dat in andere landen, maar dat een externe studie naar niet-fiscale verschillen tussen landen (met name het ondernemingsrecht) is mislukt (pagina 19).

Meer informatie:

• Nieuwsbericht rijksoverheid: Commissie: het grote aantal brievenbusfirma’s is nadelig voor Nederland
• Brief staatssecretaris

Bijlagen bij de brief van de staatssecretaris:

• Op weg naar acceptabele doorstroom. Rapport van de Commissie Doorstroomvennootschappen.
• Comparative analysis of the taxation of conduit companies
• IBFD Quick scan
• Verslagen Commissie Doorstroomvennootschappen
• Gespreksverslagen Commissie Doorstroomvennootschappen
• Position papers Commissie Doorstroomvennootschappen
• Fiches Commissie Doorstroomvennootschappen

Eerder schreef ik over deze commissie het artikel Tips voor de Brievenbussencommissie. Een variant van dit artikel verscheen op de site van Compliance Platform Trustkantoren, deel 1, deel 2.

Aanvulling 16 november 2022
A.H.M. Daniels schreef voor WFR (20 januari 2022) ‘Er stroomt te veel geld door
Nederland’.