De Kamer van Koophandel (KvK) laat in een nieuwsbericht van 8 november weten dat de Kamer gaat optreden tegen misbruik van gegevens uit het handelsregister, zoals onder meer door zzp’ers wordt ervaren. In het nieuwsbericht maakt de Kamer ook het rapport van een onderzoek bekend (pdf).
In het bericht laat de KvK weten op Argu een online forum Data Dilemma’s te zijn gestart waarin over de openbaarheid van handelsregistergegevens kan worden gediscussieerd.

Algemene Verordening Gegevensbescherming | privacy en cybersecurity
Overigens laat dit onverlet dat de activiteiten van de Kamer van Koophandel respectievelijk de Handelsregisterwet in strijd met de Algemene Verordening Gegevensbescherming (de privacy wet) kunnen zijn, omdat de openbaarheid verder gaat dan door het doel van de regels vereist. Het is goed mogelijk dat het verkopen van digitale handelsregistergegevens aan data brokers (gegevenshandelaren), die de gegevens gebruiken voor marketing, in strijd is met de AVG.

Zo kunnen de persoonsgegevens die door de KvK verhandeld worden er toe leiden dat de privacy en cybersecurity van de mensen die als ondernemer, bestuurder of anderszins in het handelsregister zijn geregistreerd in gevaar komt.

KvK zoekt oplossingen
Nieuwsbericht KvK van heden:

KVK onderzoekt voorkeursoplossingen tegen ongewenste benadering
Uitkomsten onderzoek ‘Hoe ervaren ondernemers de openbaarheid van het Handelsregister?’

8 november 2018 – Vier op de tien zzp’ers in Nederland geeft aan zeer frequent benaderd te worden door partijen die een aanbieding willen doen. Dit blijkt uit onderzoek van KVK naar hoe ondernemers de openbaarheid van het Handelsregister ervaren. Het kanaal waarop ondernemers het meest benaderd worden, is de telefoon (78%), gevolgd door email (57%) en adres (17%). Telefonische benadering geeft de grootste overlast. 40% van de ondernemers heeft te maken met telefoontjes die men als zeer hinderlijk ervaart. Om de overlast van telefonische benadering voor ondernemers te beperken gaat KVK het telefoonnummer van eenmanszaken, vof’s en maatschappen niet meer verstrekken in het online adressenbestand. Dit is een maatregel die KVK op korte termijn zelf kan nemen zonder dat er een wetswijziging voor nodig is.

Al enige tijd ontvangt KVK klachten van ondernemers dat zij ongewenst benaderd worden door partijen met een aanbod. Om goed inzichtelijk te maken waar de grootste pijnpunten zitten en wat ondernemers zelf als voorkeursoplossing zien, heeft KVK een onderzoek laten uitvoeren door het onafhankelijke onderzoeksbureau MWM2 naar hoe ondernemers de openbaarheid van het Handelsregister ervaren. Circa 1700 ondernemers hebben de enquête ingevuld.

Online Data Dialoog
Het onderzoek is onderdeel van een bredere data dialoog. Vanaf 8 november is het Online Data Dialoog Platform live op www.kvk.nl/datadilemmas. Iedereen kan hier meedenken over oplossingen van dilemma’s die spelen bij het thema ‘Openbaarheid van het Handelsregister’. Begin 2019 organiseert KVK een Data Summit. Deze summit is de kick-off van een taskforce van verschillende partijen die gebruik maken van data om samen te praten over verantwoord datagebruik. Samen willen we tot verdere oplossingen komen om misbruik van data en hinder voor ondernemers zo veel mogelijk te beperken.
Manager Beleid en Juridische Zaken van KVK, Liv van der Veen: “We weten dat sommige ondernemers hinder ervaren van het feit dat hun gegevens verstrekt worden aan eenieder die hierom vraagt. Wij mogen wettelijk geen aanvragen weigeren. Natuurlijk zijn we blij dat uit het onderzoek blijkt dat de meerderheid van de ondernemers de openbaarheid van het register als positief/neutraal ervaart, maar we zijn er voor alle ondernemers. We werken daarom hard aan oplossingen, maar dat deze niet zwart/wit en dus simpel zijn, wordt nu met dit onderzoek bevestigd. Het onderzoek is de basis om samen met ondernemers, afnemers van data en overheidsinstanties tot een structurele oplossing te komen voor verantwoord datagebruik.”

Cijfers
62% van de ondernemers die gebruik maakt van het Handelsregister, geeft aan dat het de openbare gegevens gebruikt voor rechtszekerheid. Het kunnen zien of een bedrijf echt bestaat en achterhalen met wie ze precies zakendoen, wordt gezien als de grootste waarde van het register. 40% van alle ondernemers (39% zijn zzp’ers) ervaart hinder van telefoontjes van partijen die hen een aanbieding willen doen. Om inzicht te krijgen in wat ondernemers belangrijk vinden, werd de vraag gesteld “Welk bedrijfsgegeven wilt u zeker kunnen vinden in het Handelsregister?”. 63% geeft aan dat het telefoonnummer absoluut vermeld moet worden in het Handelsregister; zzp en mkb staan hier hetzelfde in. Uit het onderzoek blijkt dat ondernemers de openbaarheid van gegevens verschillend ervaren. 71% ervaart het als positief/neutraal. 15% ervaart de openbaarheid van het register als onprettig.

Maatregelen
KVK wil alles doen wat binnen de wettelijke kaders gedaan kan worden om de overlast van telefonische benadering tegen te gaan. Daarom wordt het telefoonnummer van eenmanszaken (dit zijn met name zzp’ers), en vof’s en maatschappen op korte termijn niet meer verstrekt in het online-adressenbestand. Dit, omdat de groep die hinder ervaart van verkooptelefoontjes, voor het grootste deel bestaat uit zzp’ers met een eenmanszaak. Het online adressenbestand is een product dat in hoofdzaak gebruikt wordt voor het vinden en vervolgens benaderen van potentiële klanten. KVK moet het telefoonnummer wel blijven verstrekken in andere producten, zoals het uittreksel. Het telefoonnummer is een wettelijk verplicht, openbaar gegeven en zoals uit het onderzoek blijkt, is dit ook voor ondernemers van belang.

KVK geeft extra voorlichting aan ondernemers als ze zich inschrijven en wijzen afnemers van gegevens uit het register nog duidelijker op de regels waar zij zich aan moeten houden bij het gebruik daarvan. Daarnaast worden klachten actief doorgegeven aan de autoriteiten die moeten toezien op handhaving van de AVG en de Telecommunicatiewet. Ook onderzoekt KVK hoe de mogelijkheid van ‘scrapen’ van het Handelsregister (gegevens van een website halen zonder dat eigenaar van die site zich hier bewust van is) minder makkelijk gemaakt kan worden.

Bekijk het onderzoek ‘Hoe ervaren ondernemers de openbaarheid van het Handelsregister?”

Dat de KvK is gaan nadenken blijkt ook uit dit bericht: “Nieuwe regels telemarketing gaan ook gelden voor de meeste zzp’ers“, KvK 11 oktober 2018. Maar daarmee zijn we er nog niet.

KvK als datahandelaar
De activiteiten van de KvK als datahandelaar zullen onder de loep genomen moeten worden. De discussie kwam op gang in april jl., zie onder meer het artikel “Privacywaakhond in actie tegen datadelen Kamer van Koophandel” bij de NOS (17 april 2018). De KvK gaf toen een sullige reactie, “Reactie op NOS over Autoriteit Persoonsgegevens: het Handelsregister is een openbaar register” (KvK, 18 april 2018).

Op 18 april 2018 stond een artikel op de site van de NOS, “KvK: dataverkoop mag, maar we betreuren overlast“. Mij lijkt dit onjuist: ik zie niet in waarom marketeers en datadieven de complete database van de KvK naar zich toe zouden mogen halen.

Hopelijk is er nu bewustzijn bij de KvK dat de huidige handelsregisterpraktijken in strijd met de AVG zijn. Het is echter zeer gewenst dat de handelsregisterwetgeving en de feitelijke gang van zaken bij de KvK zorgvuldig wordt getoetst door privacyspecialisten. Ook voor de handelsregisterwetgeving geldt dat het verspreiden van persoonsgegevens noodzakelijk en proportioneel moet zijn. Als dat niet het geval is, zal de wetgever die handelsregisterwetgeving moeten aanpassen.

Autoriteit Persoonsgegevens onderzoekt datahandelaren
De Autoriteit Persoonsgegevens (AP) heeft aangekondigd dat één van de toezichtprioriteiten van dit jaar de handel in persoonsgegevens is. In het document schrijft de AP:

De handel in persoonsgegevens
De handel in persoonsgegevens is de afgelopen jaren toegenomen. Datahandelaren verzamelen op grote schaal persoonsgegevens van consumenten via een groot aantal verschillende online en offline bronnen. Zij verwerken deze tot profielen en verstrekken of verkopen deze gegevens vervolgens aan andere datahandelaren en/of afnemers die besluiten nemen over bijvoorbeeld de kredietwaardigheid van mensen of de gegevens gebruiken voor direct marketing-doeleinden. De meest bekende datahandelaren zijn de zogeheten handelsinformatiebureaus, maar er zijn veel meer bedrijven en organisaties die persoonsgegevens verhandelen waarover zij – veelal ten behoeve van een ander doel- beschikken. Mensen weten vaak niet om hoeveel gegevens het gaat, welke persoonsgegevens worden verstrekt aan welke partijen en met welk doel. Ook zijn mensen doorgaans niet op de hoogte van profilering. Er is een groot risico voor burgers als zij niet op de hoogte zijn van verwerkingen van hun gegevens en de daarop volgende verstrekking van hen betreffende profielen aan andere partijen. Zij komen er mogelijk pas achter nadat een beslissing is genomen die hen raakt, zoals het weigeren van een lening of abonnement. Een ander risico is dat sommige gegevens of opgestelde profielen onjuist zijn, met mogelijk verstrekkende gevolgen voor mensen. Mensen verliezen op deze wijze zeggenschap over hun gegevens.
De AP richt zich de komende periode op de handel in persoonsgegevens met als primair doel te bevorderen dat bedrijven en organisaties die persoonsgegevens verkopen dit alleen doen op basis van een juiste grondslag en voldoen aan de informatieplicht onder de AVG.

Het is te hopen dat de AP spoedig toekomt aan een diepgaande beoordeling van de handelsregisterregels, met inbegrip van de registratie van uiteindelijk belanghebbenden (ubo’s), die in aantocht is.

Meer informatie:

• Peter Lievense schreef op iBestuur in zijn inleiding op de nieuwsbrief ook over dit onderwerp en over de slechte gewoonte van onder meer overheidsinstellingen om anoniem te bellen:

Brekend uit eigen land: de Kamer van verKoopdieHandel stopt begin volgend jaar met het tegen betaling leveren van telefoonnummers van zzp’ers aan colporteurs. Was altijd al een dubieuze zaak dat een publieke dienstverlener de data van verplicht ingeschrevenen weer doorverkocht. Forget Facebook, we got de KvK. Zo iets.
Die business heeft ook een keerzijde: op de redactie nemen we al tijden de telefoon niet meer op als het scherm ‘Anoniem’ vermeldt. Dat zijn namelijk de colporteurs. Helaas belt ook de overheid meestal met afgeschermd nummer. Dus ambtenaren die de redactie van iBestuur proberen te bellen, krijgen ook nul op het rekest.

• Voor de Pellicaan website schreef ik een artikel over dit onderwerp.
• Op het ondernemingsrechtweblog stonden eerder artikelen waarin de KvK aan bod komt: [a] Openbaar ubo-register | KvK-rel | tekst AMLD5 bekend gemaakt, 20 aprl 2018, onder meer over de klachten van zzp’ers over de handel in persoonsgegevens door de KvK. [b] Nationale Ombudsman: Kamer van Koophandel eist in strijd met privacy een kopie paspoort bij inschrijving in handelsregister, 28 december 2015

Dit is een aangevulde versie van het artikel dat eerder verscheen op mijn ondernemingsrechtweblog.