Notarissen komt cryptovaluta tegen in hun praktijk, zo kan worden afgeleid uit een notitie die het Bureau Financieel Toezicht (BFT) heeft bekend gemaakt. BFT is verantwoordelijk voor het Wwft-toezicht en het algemene toezicht op notarissen.

In de aankondiging op de site schrijft BFT:

Memo cryptovaluta
Het BFT krijgt steeds vaker vragen vanuit het notariaat over cryptovaluta (o.a. bitcoin). Met name speelt de onderzoeksplicht van de notaris voor de Wna en Wwft daarbij een belangrijke rol. Een relevante vraag in dit kader is: hoe kan de notaris de herkomst van het vermogen (bron van de middelen) beoordelen wanneer de gelden hun oorsprong vinden in cryptovaluta? Daarnaast is van belang hoe ver de notaris moet gaan, welke documenten hij/zij kan opvragen en welke aspecten daarbij van belang zijn? Tot slot is van belang wanneer een transactie met crypto’s ongebruikelijk is op grond van de Wwft?

In deze notitie worden praktische handvatten gegeven die de notaris kan gebruiken bij zijn/haar beoordeling. Ook worden de belangrijkste begrippen die spelen bij cryptovaluta op een rij gezet.

Uit de aankondiging en de inleiding van de notitie wordt mij niet duidelijk hoe het komt dat de notaris met cryptovaluta te maken krijgt. Ik kan me niet voorstellen dat de notaris zich in die valuta laat betalen. Zouden er dan vastgoed- of aandelentransacties zijn waarbij de koopprijs (deels) in cryptovaluta wordt voldaan?

Op pagina 3 van de notitie wordt gesproken over het door de notaris beoordelen van cryptotransacties:

In welk kader ziet de notaris dergelijke transacties? Raadselachtig; dit wordt pas later in de notitie duidelijk.

De notitie is een inleiding op de juridische status van cryptovaluta, dat is nuttig, maar een relatie met de notariële praktijk tref ik pas aan op pagina 5, waar wordt gesproken over betaling aan de notaris:

Voorbeeld: koop van een woning voor zes ton

Op pagina 6 wordt een praktijkvoorbeeld genoemd van iemand die veel heeft verdiend met bitcoins en een woning wil kopen. BFT geeft aan  hoe wordt aangekeken tegen het onderzoek door de notaris naar de koper. Opvallend is dat van de notaris specialistische kennis wordt verondersteld, zoals over gebruikelijke transactiekosten, de ‘gebruikelijkheid’ van de cryptovaluta en de type partijen in de cryptosector. Onderdeel van het onderzoek kan zijn dat een kopie van de aangifte inkomstenbelasting wordt opgevraagd om te controleren of de bitcoins wel bij de fiscus zijn aangegeven.

Het roept de vraag op of iedereen die een woning koopt over meerdere jaren zijn aangiften inkomstenbelasting aan de notaris moet verschaffen om na te gaan of die aangiften wel juist zijn en opgave van alle vermogensbestanddelen bevatten, respectievelijk aantonen over welk vermogen de koper van het woonhuis beschikt. Want als je de lijn van de cryptovaluta doortrekt naar andere inkomsten, dan kan het kopen van een woning een dure aangelegenheid worden.

Praktijk

Wat ook mijn nieuwsgierigheid wekt is of dit soort crypto transacties in de praktijk wel veel voorkomen, nu ik in het verleden van iemand hoorde dat een grootbank hem de deur had gewezen omdat hij zich door zijn klanten in cryptovaluta liet betalen.