Op 27 januari maakte DNB bekend dat de ondernemingen onder toezicht van DNB, zoals trustkantoren, wordt opgedragen om hun klanten- en relatiebestand te checken in de Pandora Papers database van het International Consortium of Investigative Journalists (ICIJ).

DNB schreef:

Wat moeten instellingen doen met de Pandora-papers?
27 januari 2022

DNB verwacht dat onder toezicht staande instellingen de informatie zoals de Pandora Papers in de voortdurende controle van hun cliënten en de bepaling van het risicoprofiel van deze cliënten betrekken (conform de CDD bepalingen uit de Wwft en Wtt 2018), indien nodig aanvullend onderzoek verrichten en adequate maatregelen treffen. Ook verwacht DNB dat instellingen nagaan in hoeverre deze informatie en berichtgeving impact heeft op de eigen organisatie en hun eigen bestuurders/commissarissen en daar passende maatregelen op nemen. Waar sprake is van misstanden verwacht DNB dat instellingen dit melden bij hun toezichthouder.

Gelekte informatie
Vanaf 3 oktober 2021 verscheen in diverse media wereldwijd berichtgeving over de zogenaamde Pandora Papers. In Nederland is daar door onder andere het FD en Trouw verslag over gedaan. Deze papers zijn in het bezit van het International Consortium of Investigative Journalists (ICIJ) en volgen op eerdere onthullingen zoals de Panama Papers, Paradise Papers, etc. De Pandora Papers omvatten circa 11,9 miljoen bestanden en documenten die gelekte vertrouwelijke informatie bevatten afkomstig van 14 financiële dienstverleners en advocatenkantoren.

Prominente personen
De berichtgeving over de Pandora Papers beschrijft onder andere hoe door diverse prominente personen (politici, wereldleiders, miljardairs en andere beroemdheden) mogelijk misbruik is gemaakt van offshore structuren in belastingparadijzen om bezittingen en vermogensbestanddelen te verhullen. Op 6 december 2021 heeft het ICIJ het eerste deel van de data set van de Pandora Papers met informatie van twee van de 14 offshore dienstverleners gepubliceerd via hun Offshore Leaks database. Naar verwachting zal op termijn de overige data ook worden gepubliceerd.

DNB vermeldt niet op grond waarvan de door ICIJ gepubliceerde informatie betrouwbaar zou zijn en ook niet welke overheden deze organisatie financieren. Interessant is dat DNB kennelijk van mening is dat op illegale wijze verkregen gegevens gebruikt mogen worden voor een AML/CFT-cliëntenonderzoek (dus in de misdaadbestrijding is illegaal handelen geoorloofd!).

ICIJ en de database
Een inleidend verhaal van ICIJ over de Pandora Papers is hier te vinden. De Pandora Papers zijn onderdeel van de Offshore Leaks Database, die kan worden bekeken nadat de volgende disclaimer is geaccordeerd:

Please read the statement below before searching
There are legitimate uses for offshore companies and trusts. The inclusion of a person or entity in the ICIJ Offshore Leaks Database is not intended to suggest or imply that they have engaged in illegal or improper conduct. Many people and entities have the same or similar names. We suggest you confirm the identities of any individuals or entities included in the database based on addresses or other identifiable information. The data comes directly from the leaked files ICIJ has received in connection with various investigations and each dataset encompasses a defined time period specified in the database. Some information may have changed over time. Please contact us if you find an error in the database.

Deze database kan ook worden gedownload (niet uitgeprobeerd).

Een versie van dit artikel verscheen op de site van Compliance Platform Trustkantoren.

Aanvulling 10 januari 2025
Lees over Panama Papers ook dit artikel van Ronen Palan op Verfassungsblog. Hij vindt de bevindingen van de journalisten niet bijzonder: “First, although these are early days and it will take some time to learn these paper in depth, I have not come across any information on any new or unfamiliar techniques of tax avoidance, evasion and money laundering. Everything that has been revealed so far: the use of offshore entities, nominee directors, accounting firms and legal firms and the like, is depressingly familiar.” Iets dergelijks heb ik ook van belastingadviseurs gehoord.
En over de rol van de ‘facilitators’: “The most likely scenario is that governments around the world will turn yet again to the large accounting firms and top legal firms, the perpetrators, for advice on the fight against tax and financial abuse. The advisors can then sell their expertise in tax planning to wealthy clients – after all, they know the law best, they more or less wrote it!”
Het belangrijkste nut van Panama Papers, zo besluit hij, is beïnvloeding van de publieke opinie: “these leaks have a cumulative effect on the public that cannot be easily predicted. It may fuel a complete and utter disgust with the establishment, and the rise of either right wing populist politics à la Trump, or left wing social democratic response of Corbyn and Sanders. The perpetrators may get off slightly, as has been the experience so far with the other leaks, but the impact on society may be far reaching.“