Tot 6 februari aanstaande loopt een internetconsultatie over de implementatie van de Europese open data richtlijn. Uit de aankondiging:

De Open data richtlijn is een update van een oudere richtlijn over ‘open data’. Die oudere richtlijn is toen overgenomen in de Wet hergebruik van overheidsinformatie (Who).(…)

Wat is open data?
‘Open data’ of ‘hergebruik van overheidsinformatie’ gaat erover dat zoveel mogelijk informatie die de overheid zelf gebruikt voor zijn eigen taken, ook gratis, makkelijk en vrij te gebruiken moet zijn door andere personen of bedrijven. Dat gaat alleen over informatie die al openbaar is en waar niet extra voorzichtig mee omgegaan hoeft te worden. Het gaat dus niet over informatie die geheim moet blijven, zoals staatsgeheimen, bedrijfsgeheimen en de meeste persoonsgegevens.

Hergebruik van informatie makkelijker maken
De Who regelt niet zelf welke gegevens openbaar moeten zijn. Dat gebeurt vooral door de Wet openbaarheid van bestuur (Wob) of in de toekomst door de Wet open overheid (Woo). Hergebruik -opnieuw gebruiken dus- van overheidsinformatie is dus niet hetzelfde als het openbaar maken van overheidsinformatie. Maar hergebruik gebeurt wel alleen met informatie die daarvoor al openbaar is gemaakt. Voor hergebruik beschikbaar maken, betekent dat de informatie:

1. makkelijk te vinden is;
2. in een vorm die door een computer makkelijk is te gebruiken in een ander computerprogramma;
3. zo goedkoop mogelijk of gratis is te krijgen; en
4. mag worden gebruikt voor (bijna) elk doel.

De overheid moet zoveel mogelijk informatie voor hergebruik beschikbaar maken. Personen en bedrijven kunnen die informatie dan gebruiken om nieuwe computerprogramma’s te maken. Denk bijvoorbeeld aan een app die voorspelt wanneer het gaat regenen. Die maakt gebruik van informatie over het weer die van het KNMI komt. Of aan een routeplanner voor op de weg. Die maakt gebruik van een digitale wegenkaart en informatie over files van Rijkswaterstaat.

Veel van de regels over hergebruik stonden al in de Who. Maar de Wet implementatie Open data richtlijn verandert daar wat aan. Dat wordt straks onder het kopje ‘Wat verandert deze wet?’ verder uitgelegd.

Voor wie is het belangrijk?
Deze wet is in de eerste plaats belangrijk voor overheidsorganisaties, overheidsondernemingen en voor bepaalde organisaties voor onderzoek en hoger onderwijs. Voor hen gaan nieuwe regels gelden.
In de tweede plaats is deze wet ook belangrijk voor iedereen die overheidsinformatie wil hergebruiken. Deze wet zorgt er voor dat er meer overheidsinformatie beschikbaar komt en dat die overheidsinformatie beter geschikt is voor hergebruik.

Wat verandert deze wet?
Kort samengevat, verandert deze wet de volgende dingen:

1) Behalve de meeste overheidsorganisaties waarvoor dat al het geval is, moeten nu ook overheidsbedrijven, organisaties voor hoger onderwijs en organisaties voor onderzoek open data beschikbaar gaan stellen voor hergebruik.

2) Voor ‘dynamische gegevens’ gaan bijzondere regels gelden: die moeten beschikbaar worden gemaakt met een API. (…)

3) De EU gaat een lijst met ‘specifieke hoogwaardige gegevenssets’ vaststellen. Dit is informatie die zo belangrijk is dat iedereen in de EU die gratis zou moeten kunnen krijgen. Voor de gegevens die op die lijst staan, gelden dus strengere regels. Ze moeten altijd gratis beschikbaar zijn, zonder dat iemand daarom hoeft te vragen. Ze worden dan op een website verzameld voor Nederland. Wij kunnen die gegevens ook gratis zien van andere landen van de EU.

4) Overheidsorganisaties mogen soms een klein bedrag vragen voor het beschikbaar maken van sommige andere informatie. Dat mag niet meer voor alle informatie.

5) Overheidsorganisaties kunnen soms afspreken dat ze bepaalde gegevens alleen met een bepaald persoon of bedrijf delen, maar niet met andere personen of bedrijven. Dat mag nu ook steeds minder vaak.

6) Overheidsorganisaties en overheidsondernemingen moeten meer hun best doen om uit zichzelf zoveel mogelijk gegevens open en beschikbaar te maken voor hergebruik.

Persoonsgegevens en bedrijfsgegevens
Aandachtspunt bij de ‘open data’ is dat er nu al spanning is rondom persoonsgegevens die in de open data kunnen voorkomen. Voorbeeld daarvan is de discussie rondom de gegevens uit het handelsregister, die organisaties uit de hoek van de burgeropsporing graag willen analyseren (komt in dit artikel aan de orde). Verder bestaan ook bij bedrijven zorgen over de openbaarmaking van hun bedrijfsgegevens, wat nu al gebeurt bij bepaalde subsidies (genoemd onder de tag openbaarmaking bedrijfsinformatie).

Meer informatie:

• Aankondiging consultatie.
• Consultatiedocumenten: concept wetsvoorstel, concept toelichting, antwoord IAK-vragen.
• Te implementeren regeling Richtlijn 2019/1024/EU (Open data richtlijn)
  eur-lex.europa.eu.