In toenemende mate vindt surveillance van burgers en organisaties plaats. Surveillance betekent hier dat activiteiten in detail digitaal worden gevolgd, bijvoorbeeld doordat financiële transacties worden geanalyseerd door banken of doordat bewegingen van mensen worden gevolgd op een vliegveld en door middel van kunstmatige intelligentie geanalyseerd. Ook overheden hebben diverse surveillance bevoegdheden, zoals de Nederlandse overheid op grond van de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten 2017, de ‘sleepwet’.

Uit recente berichten naar aanleiding van het jaarverslag van de Wiv toezichthouder blijkt het belang van toezicht op surveillance.

Het AD schreef op 25 april jl. “Waakhond blokkeert plan voor mega-hack van geheime diensten“. Daarin wordt beschreven dat een geheime dienst de klantgegevens van miljoenen Nederlanders wilde downloaden om zicht te krijgen op een geringer aantal doelwitten. Dat mocht niet van de toezichthouder, de Toetsingscommissie Inzet Bevoegdheden (TIB).

Meer informatie:

• Het jaarverslag 2018-2019 TIB (pdf).
• Jaarverslag TIB: stappen voorwaarts gezet, AIVD 25 april 2019
• Nieuwe toezichthouder floot inlichtingendiensten geregeld terug sinds invoering ‘sleepwet’, Volkskrant 25 april 2019
• Zonder goede motivatie kan AIVD geen ‘bulkhack’ doen, NRC 25 april 2019
• Vijf procent van toestemmingen voor Wiv-bevoegdheden was onrechtmatig, Tijs Hofmans op Tweakers, 25 april 2019
• Korteweg en Houwing (Bits of Freedom), Geheime diensten teruggefloten bij inzet sleepnet, 25 april 2019.

Ronald Prins, één van de leden van de TIB, schrijft op twitter:

Jaarverslag TIB:
🔹 overgrote deel van de 2159 verzoeken na zorgvuldige afwegingen binnen 48 uur afgedaan
🔹2e halfjaar minder verzoeken als onrechtmatig beoordeeld
🔹OOG kabelinterceptie: 1e kabelverzoek onrechtmatig, 2e (deels) rechtmatighttps://t.co/AGBI0TM87e

— Ronald Prins (@cryptoron) 25 april 2019

Aanvulling 3 mei 2019
Zie over surveillance ook “Wie smart technology koopt, krijgt controle er gratis bij” door Marc Schuilenburg in het NRC. Intro: “In plaats van Chinese bedrijven in de ban te doen, kunnen we beter kijken hoe westerse techreuzen onze vrijheid al langer inperken“.

Het boek van Zuboff wordt besproken op Emerce in Leven in tijden van spionagekapitalisme (overigens grabbelt Emerce ook het nodige bij elkaar).