De mogelijkheden om daders van overtredingen en misdrijven hun geld en goederen af te nemen wordt vaak ‘afpakken‘ of ‘plukken‘ genoemd. Officieel wordt het als ‘bevriezing’ en ‘confiscatie’ aangeduid en in het Nederlandse recht als ‘ontnemingsvordering’.
Europa is druk bezig om de afpakmogelijkheden te verbeteren. Op 6 november jl. maakte de Raad van de Europese Unie bekend dat een verordening is aangenomen over de wederzijdse erkenning van bevriezings- en confiscatiebevelen.

Volgens het nieuwsbericht van de Raad moeten de nieuwe regels ervoor zorgen dat criminele activa in de hele EU doeltreffend worden bevroren en geconfisqueerd. Dit zal de EU volgens de Raad veiliger helpen maken, omdat de financiering van criminele activiteiten, waaronder terroristische daden, zo wordt aangepakt. De verordening treedt 24 maanden na de bekendmaking ervan in het Publicatieblad van de EU in werking.

Het zal gemakkelijker worden om af te pakken buiten de rechter om, zo schrijft de Raad dat “confiscatie zonder veroordeling, waaronder bepaalde stelsels van preventieve confiscatie, mits er een verband is met een strafbaar feit” erkend zullen worden.

Zoals ik al eerder schreef zitten er risico’s aan afpakken. Het vergt een zeer zorgvuldige overheid die de juiste mensen sanctioneert.

Meer informatie:

• Nieuwsbericht van de Raad: html, pdf
• Verordening

Aanvulling 11 november 2020
Afpakken is niet alleen in Nederland in de mode (in de VK heet het Unexplained Wealth Order, ‘UWO’). Ook in België is dat aan de orde, als een burger de herkomst van zijn of haar vermogen niet kan verklaren. Zie de uitspraak van het Hof van Cassatie van België van 13 oktober 2020, P.20.0550.N/1. In die uitspraak oordeelt het Hof dat de rechter mag uitgaan van “een normaal uitgavenpatroon” van iemand in de positie van de verdachte. Nu de zaak gaat over contante stortingen in grote omvang (er werd 428.038,48 euro verbeurd verklaard), is verdachte misschien niet geloofwaardig. Maar ook over niet-contant vermogen kunnen vragen naar de herkomst worden gesteld. De Belgische advocaat in deze zaak, Joachim Meese, maakt zich grote zorgen, hij schreef “Verontrustend arrest binnengekregen over de bewijsstandaard bij witwassen. Als vermogenskadaster er ooit komt, kunnen er meteen duizenden witwasdossiers worden opgestart: bewijs het legaal karakter van je vermogen tot op de euro of het wordt verbeurd verklaard. Ook al is het opgebouwd gedurende decennia. De strafrechter kan daarbij de geloofwaardigheid van je berekening vrij beoordelen en rekening houden met vermoedens (bijv. over de gemiddelde kost van levensonderhoud). Alsof het een burgerrechtelijke beoordeling is, of zelfs een fiscale beoordeling op indiciaire basis, maar dan zonder verjaringstermijnen. Beangstigend …“.