Het lijkt er op dat de klachten over de regeldruk in de financiële sector nu ook tot het kabinet zijn doorgedrongen. In een brief van 29 september 2014 geeft de minister van financiën aan wat hij voornemens is te ondernemen.

Opmerkelijke elementen in de brief:

• Van verschillende kanten wordt gewezen op de complexe, omvangrijke en frequent wijzigende financiële regelgeving, onder meer door de ACM.
• De sector blijkt onvoldoende op de hoogte te zijn van de mogelijkheden om invloed uit te oefenen op de regelgeving en de praktische uitvoering daarvan.
• Er wordt overwogen een ‘bankenportal’ te introduceren waarin alle relevante regelgeving en uitvoeringsinformatie wordt bijeen gebracht.
• Er zal een breed onderzoek door Actal plaats vinden naar de regeldruk in de financiële regelgeving.

Regeldruk is een breder probleem

Er zijn meer sectoren die met gelijksoortige problemen zitten en geconfronteerd worden met hoge nalevingskosten die hun product of dienst duur maken. Het is te hopen dat ook die sectoren de kansen krijgen, die de bankensector krijgt.

Tekst van de brief van 29 september 2014

Tijdens het Algemeen Overleg over de Kabinetsvisie Nederlandse bankensector op 6 februari 2014 en het Wetgevingsoverleg Implementatiewet richtlijn en verordening kapitaalvereisten (CRD-IV) van 14 april 2014 is aan de orde gekomen dat de regeldruk de afgelopen jaren sterk is toegenomen. Ik heb toegezegd hierover gesprekken met de sector te zullen voeren en deze problematiek nader te analyseren. Middels deze brief informeer ik u over de stand van zaken van de lopende en afgeronde onderzoeken naar regeldruk binnen de financiële sector.

Maatwerkaanpak voor de bankensector
Als onderdeel van het Kabinetsbeleid heeft het Ministerie van Financiën in de zomer van 2013 een maatwerkaanpak gestart om samen met de sector (Nederlandse Vereniging van Banken –NVB) en toezichthouders (De Nederlandsche Bank N.V. –DNB –en de Autoriteit Financiële Markten –de AFM) te kijken naar mogelijkheden om de regeldruk voor banken te verminderen. Beleidsdoelstellingen stonden daarbij niet ter discussie. Dit gold ook voor Europese regelgeving gelet op de beperkte nationale beïnvloedingsmogelijkheden. De focus lag op mogelijkheden om efficiencywinsten te realiseren in de naleving van wet- en regelgeving.

Tijdens de overleggen bleek het, gelet op de randvoorwaarden van de maatwerkaanpak, in eerste instantie lastig voor de sector om met werkbare voorbeelden en voorstellen ter vermindering van de regeldruk te komen. Veel van de door de sector ervaren regeldruk komt voort uit Europese regelgeving. Daarnaast werd duidelijk dat sector niet bekend bleek met alles wat vanuit de overheid en de toezichthouders gedaan wordt om regeldruk te beheersen. De overleggen en de afsluitende bijeenkomst (zie hierna) zijn aangegrepen om dit toe te lichten: bij nieuwe wet- en regelgeving maakt het ministerie in beginsel altijd gebruik van internetconsultatie, worden nieuwe regeldrukeffecten inzichtelijk gemaakt en wordt daar waar mogelijk een proportionaliteitstoets toegepast voor de verschillende soorten banken. Daarnaast zijn er verschillende reguliere overleggen waar de toezichthouders en de sector met elkaar in gesprek kunnen over de (financiële gevolgen van) nieuwe wet- en regelgeving en de daaruit vloeiende rapportageverplichtingen.

Naar aanleiding van de verschillende overleggen zijn door de betrokken partijen gezamenlijk verschillende actiepunten geformuleerd. Hierbij gaat het voornamelijk om een verbetering van de communicatie over het proces van wetgeving richting de sector vanuit het ministerie, de financiële toezichthouders en de NVB zelf omtrent relevante regelgeving. Zo gaat er in het bijzonder aandacht uit naar het beter kenbaar maken van bestaande gremia waarin de sector hun zorgen over nieuwe regelgeving en mogelijke rapportageverplichtingen kan uiten. Daarnaast zal de NVB zich verdiepen in de mogelijkheid voor een zogenaamd ‘bankenportaal’. Dit portaal zou een platform kunnen worden waar alle voor de sector relevante informatie gecentreerd wordt, zodat de sector makkelijker wet- en regelgeving kan vinden die op haar van toepassing is.

Om de sector te informeren over de uitkomst van de maatwerkaanpak is op 8 juli 2014 een afsluitende bijeenkomst gehouden op het ministerie van Financiën met vertegenwoordigers van de NVB en diverse individuele banken. Tijdens deze bijeenkomst werden de banken ook op de hoogte gebracht over werkwijzen van de ministeries en de toezichthouders ten aanzien van het thema regeldruk. Daarnaast zijn enkele aanvullende actiepunten geformuleerd. De nieuw geformuleerde actiepunten hebben vooral betrekking op de mogelijkheden voor de financiële sector om vroegtijdig invloed uit te oefenen op Europese wetstrajecten. Ook heeft de NVB het e-mail adres regeldruk@nvb.nl geïntroduceerd. Middels dit e-mail adres kunnen banken naast de bestaande structuren via de NVB voorbeelden van (onnodige) regeldruk en suggesties voor verbetering aangeven.

Voor de betrokken partijen betrof de regeldrukbijeenkomst tevens de afsluiting van de maatwerkaanpak voor de bankensector. Dit laat onverlet dat de betrokken partijen altijd openstaan voor mogelijkheden tot verbetering op dit terrein en dat vervolg zal worden gegeven aan de in de maatwerkaanpak geformuleerde actiepunten. Voor een totaaloverzicht van de geformuleerde actiepunten verwijs ik graag naar de bijlage. Het Ministerie van Financiën, het Ministerie van Economische Zaken, de financiële toezichthouders en de NVB zijn nauw in contact over de uitwerking van de actiepunten.

Breed onderzoek Actal naar regeldruk financiële regelgeving
Tijdens het Algemeen Overleg over de Kabinetsvisie Nederlandse bankensector van 6 februari 2014 heb ik ook aangegeven bereid te zijn om Actal een breed onderzoek te laten doen naar de regeldruk die voorvloeit uit financiële regelgeving. In juli jl. heeft de Autoriteit Consument en Markt (ACM) het rapport “Barrières voor toetreding tot de Nederlandse bancaire retailsector” gepubliceerd. Hierin wordt mij, onder meer, aanbevolen extra aandacht te besteden aan complexe, omvangrijke en frequent wijzigende financiële regelgeving aangezien het tot toetredingsbarrières kan leiden. [1] Dit alles in overweging genomen, heb ik in augustus jl. Actal verzocht om onderzoek te doen naar regeldruk die zorgt voor barrières voor toetreding tot en groei binnen de financiële sector. Actal is inmiddels begonnen met het onderzoek en zal toetsen aan de hand van proportionaliteitscriteria en kosten voor de samenleving. Binnen de reikwijdte van het onderzoek zullen zowel banken als verzekeraars vallen. Daarnaast zal in lijn met de aanbevelingen van de ACM gekeken worden naar regeldruk bij het verkrijgen van een bankvergunning. Actal benadrukt dit complexe en belangrijke onderzoek zorgvuldig en voortvarend aan te pakken en verwacht in het voorjaar 2015 advies aan mij uit te kunnen brengen.

Onderzoek naar het cumulatieve effect van de stapeling van heffingen op de bankensector
Tijdens het wetgevingsoverleg CRD-IV van 14 april jongstleden, heb ik ook toegezegd na de zomer een analyse te sturen van het cumulatieve effect van de stapeling van heffingen op de bankensector. Conform mijn toezegging zal ik daarin ook ingaan op de mogelijke effecten op de kredietverlening. Deze analyse zal worden afgerond zodra er meer bekend is over de hoogte van de heffing van het Europees resolutiefonds en de DGS-heffing. Ik zal u te zijner tijd informeren over de resultaten hiervan.

Noot:

[1] Aanbevelingen ACM:
* Aanbeveling nr. 3: “Streef op nationaal en Europees niveau naar eenvoud in wet- en regelgeving.”
* Aanbeveling nr. 4: “Evalueer het stelsel voor het verkrijgen van een bankvergunning.”

NB De tekst is uit het pdf bestand gekopieerd en kan niet helemaal goed zijn overgekomen.

Bij deze brief hoort een actiepuntenlijst, die ook interessant is:

Actiepunten Maatwerkaanpak regeldrukvermindering voor de bankensector

Nieuwe regelgeving
* Door de NVB zal gekeken worden naar de (praktische) mogelijkheid van een ‘bankenportaal’ en/of een ‘regelhulp’.
* Het Ministerie van Financiën handhaaft de bestaande praktijk van consulteren ten aanzien van nieuwe regelgeving en zal tevens een planningsoverzicht, zoals een wetgevingskalender, naar de sector communiceren.
* Het Ministerie van Financiën neemt in elk wetsvoorstel een regeldruk-paragraaf welke geconsulteerd wordt en afgestemd wordt met EZ (staand beleid). Het Ministerie van Financiën staat open voor verdieping hiervan op basis van (consultatie-) reacties en suggesties van EZ.
* Wanneer er sprake is van tegenstrijdige de definities, zal dit worden opgepakt door het Ministerie van Financiën.
* Het Ministerie van Financiën beziet momenteel hoe de Wet op het Financieel Toezicht toekomstbestendiger en toegankelijker gemaakt kan worden.

Implementatie van beleid en regels
* Open normen kunnen regeldruk opleveren. Het Ministerie van Financiën beseft dit maar benadrukt dat open normen weloverwogen en bewuste beleidskeuzes zijn. De NVB wordt uitgenodigd concrete voorbeelden aan te leveren van open normen die voor de sector problemen opleveren. Het Ministerie van Financiën en de toezichthouders zullen per aangedragen voorbeeld beoordelen of het mogelijk en wenselijk is om de open norm nader te specificeren.
* DNB bekijkt of er reeds vaste verandermomenten worden gehanteerd en zo niet, of dit toegepast kan worden.
* De NVB kan gerichte feedback geven aan de toezichthouders wanneer een leidraad of aanbeveling verder gaat dan alleen het nader invullen of verduidelijken van wettelijke regels.
* Er is een periodiek overleg tussen DNB, de NVB en de rest van de sector om de rapportageverplichtingen zo goed mogelijk vorm te geven. Daarnaast is er ook overleg met de AFM en het CBS. Dit zijn bestaande gremia waarin voorbeelden van rapportageverplichtingen met een overlap kunnen worden aangedragen en beoordeeld. Dit alles met als doel de weliswaar grote hoeveelheid rapportageverplichtingen met de minst mogelijke lasten uit te voeren. De NVB bespreekt met DNB het ontwikkelen van een nieuw centraal datamodel binnen het rapportage overleg CRAP.

Afstemming toezichthouders
* Het Ministerie van Financiën en de toezichthouders passen waar mogelijk een proportionaliteitstoets toe voor de verschillende soorten banken (staand beleid). De NVB wordt uitgenodigd, al dan niet met de ondersteuning van EZ, voorbeelden aan te dragen van wetgeving en beleid waaruit het tegendeel blijkt. Het Ministerie van Financiën en de toezichthouders zullen per aangedragen voorbeeld beoordelen waar het beter kan.
* Ten aanzien van het door de NVB gestelde, namelijk dat in bepaalde gevallen er onvoldoende aanspreekbaarheid van de toezichthouders zou zijn gebleken, staan de toezichthouders open voor concrete voorbeelden en suggesties om de sector nog meer assistentie te bieden. Belangrijke constatering is wel dat dergelijke oplossingen zullen leiden tot hogere toezichtskosten. De NVB zal dit dilemma aan de sector voorleggen.
* Indien er concrete voorbeelden zijn van niet-tijdige beantwoording door de toezichthouders of van onvoldoende afstemming over regelgeving (bijvoorbeeld interpretatieverschillen tussen toezichthouders) dan wordt de NVB uitgenodigd deze voorbeelden aan te dragen bij de toezichthouders. De toezichthouders zullen per aangedragen voorbeeld beoordelen of de overlap kan worden weggenomen.

Europa
* De NVB en de toezichthouders houden toelichtende bijeenkomsten om de betekenis en de impact van (nieuwe) Europese en nationale regelgeving nader te bespreken (staand beleid NVB en toezichthouders).
* Alle partijen zetten zich in voor het ontsluiten van EU-roadmap’s, consultaties en impact assessments voor nieuwe wetgeving en meer kennis over REFIT programma voor het verminderen van regeldruk in bestaande wetgeving, bijvoorbeeld op site NVB, zodat sector vroegtijdig input kan leveren.
* Het Ministerie van Financiën zet zich er voor in de sector zo vroeg mogelijk te betrekken bij (het vormgeven van) EU-regelgeving en pleit in beginsel voor langere implementatietermijnen.

Meer informatie

Regeldruk in de financiële sector:

• Brief van 29 september 2014 van de minister van financiën (pdf)
• Actiepunten 29 september 2014 (MS Word)
• ACM rapport “Barrières voor toetreding tot de Nederlandse bancaire retailsector” (pdf), reactie minister (html)
• Artikel over Jaap Koelewijn bij FtM, waarin Koelewijn onder meer zegt dat regeldruk en hoge kapitaaleisen kredietverlening duurder maken
• Tien kilometer regels, artikel Francine Schlingmann in NRC 8 mei 2014. Intro: ‘Ze durven niet echt te klagen, omdat ze de crisis mede hebben veroorzaakt. Maar veel financiële instellingen vinden de vele nieuwe regels verstikkend. „Echt alles moet worden vastgelegd.”‘. Het artikel is ook hier te vinden.
• Dossier toekomst financiële sector (32013)

Regeldruk in het algemeen:

• Brief 25 april 2013 ‘Goed Geregeld, een verantwoorde vermindering van regeldruk 2012-2017’ (ministers EZ, BiZa en WR)
• Site Actal met allerlei rapporten zoals recent ‘Verborgen’ regeldruk door te veel verschillende wettelijke drempels. Eerder verschenen rapporten over regeldruk kleine ondernemers (februari 2014), rapport administratieve lasten mkb (mei 2013), rapport Actal over regeldruk bij het mkb, december 2012

Aanvulling 7 oktober 2014

Actal voorzitter Jan ten Hoopen bepleit in zijn column voor SC onder de titel “Iedereen wordt geacht de wet te kennen” dat de overheid bij handhaving onderscheid maakt tussen bewuste en niet-bewuste niet-naleving van regels. Gezien de omvang van alle regels is er niemand meer die alle regels kent.