Degenen die lezen wat er door leden van de Tweede Kamer wordt opgemerkt en gevraagd over de witwasbestrijding, weten dat de uitwassen en schade bekend zijn bij zowel de Tweede Kamer als het ministerie van Financiën. Toch gebeurt er niets mee.
Het maakt niet uit wie minister van Financiën is. Leden van de Tweede Kamer zijn vaak niet op de hoogte van wat de regelgeving inhoudt.

Minister: “Mijn beeld tot nu toe is dat het echt om de toepassing van de Wwft gaat en niet om de letter”
Lees bijvoorbeeld het verslag van het commissiedebat Wet- en regelgeving financiële markten van 30 mei jl., vastgesteld op 23 juli jl. De toenmalige minister van Financiën, Van Weyenberg, geeft vriendelijke en nietszeggende antwoorden, bijvoorbeeld over discriminatie door banken:

In de brief heb ik vier oplossingsrichtingen genoemd, om te beginnen dus communicatie. Communicatie klinkt misschien soft, maar ik vind dat helemaal niet soft. Als je een brief van de bank krijgt, gaat het erom dat je er recht op hebt om te weten dat je niet een algemene brief krijgt waarbij je eigenlijk niet begrijpt waarom iets wordt gevraagd, wat ze precies willen weten, terwijl je wel meteen leest: anders gaat uw bankrekening dicht. Dan voel je je eigenlijk al schuldig voordat je begint met antwoorden. Dat moet beter, en daar zijn de banken het volmondig mee eens. Het helpt namelijk om scherp te krijgen wat er eigenlijk wordt gevraagd. Misschien vind ik dat best een redelijke vraag, maar dan moet je die ook op een redelijke manier stellen, op zo’n manier dat ik begrijp wat mij wordt gevraagd.

De tweede is echt die risicogebaseerde aanpak. Dat is hartstikke ingewikkeld. Ik begrijp ook dat dat voor banken ingewikkeld is. Maar dat is wel de kern van de wet. Als er in de wetstekst dingen zitten die anders moeten, zal ik die altijd aanpassen, maar de hoofdconclusie voor mij, zowel van het onderzoek van Financiën als dat van De Nederlandsche Bank, is dat het gaat om de toepassing van de wet. Dat is ingewikkeld. Er werken op dit moment inderdaad iets van 14.000 mensen aan bij banken, maar die toepassing moet beter, zodat die ook echt risicogericht is. Er staan veel te veel voorbeelden in het onderzoek, ook van ervaringen van mensen of van organisaties, die laten zien dat dat misgaat.

De derde gaat over bewustwording en ook communicatie. Een aantal voorbeelden in het onderzoek zijn overigens gewoon discriminatie. De heer Ergin noemde er een paar. Ik vond ze pijnlijk en ik zal ze niet herhalen. Dat is gewoon discriminatie. Je mag in Nederland ook niet kijken waar iemand geboren is, als je onderzoek doet. Als je geld overmaakt naar een hoogrisicoland, hebben we spelregels omdat dat even goed gecheckt moet worden. Alleen, het mag niet zo zijn dat jouw geboorteland iets uitmaakt. Daar is onze wet klip-en-klaar over. Als ik het kort mag afmaken, voorzitter, want dan heb ik het hele palet geschetst.

De vierde is: waar moet ik terecht als ik discriminatie ervaar? De bank heeft zich vrijwillig aangesloten bij discriminatie.nl. Dat vind ik overigens een goede zaak. Daarnaast hebben we het Kifid. Ik roep ook iedereen die een klacht heeft op om naar het Kifid te gaan. Verder is er natuurlijk de gang naar de rechter, maar dat is nogal wat, voordat je dat doet.

De essentie, dat discriminatie een inherent element van het systeem van de witwasbestrijding is, wordt volledig genegeerd. Lees ook:

Mijn beeld tot nu toe is dat het echt om de toepassing van de Wwft gaat en niet om de letter. Nogmaals, ik laat mij graag overtuigen als dat ergens anders is. Tot nu toe vind ik dat het te makkelijk is om steeds te zeggen dat de problemen ontstaan door de wet. Nee. Naar mijn overtuiging ontstaan de problemen in overgrote mate door de toepassing van de wet: onnodig scherp, niet gecommuniceerd, niet duidelijk wat er wordt uitgezocht. (…)

Ik heb heel veel aandacht, ook in dit debat, voor wat ik overcompliance noem: allemaal dingen vragen die ingevolge de wet niet gevraagd hoeven te worden en die wat mij betreft en wat de toezichthouder betreft niet passen bij “risicogericht”. Maar er is ook nog undercompliance op de basis van de wet.

Van Weyenberg zou beter moeten weten.

Een ‘richtlijn’
Ook valt op dat de leden van de Tweede Kamer niet op de hoogte zijn van de nieuwe Europese regelgeving, het AML Package, die dramatische gevolgen zal gaan krijgen. Een lid denkt dat er wijziging van de Wwft nodig is vanwege een nieuwe Europese richtlijn:

hij doet ook onrecht aan de jarenlange steun die wij hebben uitgesproken voor de bestaande Wwft, maar ook wel voor de noodzaak om die te verbeteren. Er moet sowieso een wetswijziging komen, want inmiddels is een Europese richtlijn aangenomen.

Er komt geen wetswijziging, want de Wwft, de Nederlandse antiwitwaswet, gaat gewoon verdwijnen.

Tot slot
Dankzij de oppervlakkigheid van de behandeling in de Tweede Kamer, kunnen de financiële beleidsmakers die niemand kent en die werken bij het ministerie van Financiën en internationale organisaties vrij hun gang gaan.

Lees over de wijzigingen door het AML Package onder meer dit en dit.