De huidige Nederlandse overheid dreigt beroepsbeoefenaren en bedrijven met juridische hel en verdoemenis, onder meer door middel van het bestuursstrafrecht (bestuursrechtelijke sanctierecht) met de draconische boetes die daar bij horen.

Accountants en bestuurders | oorlogstaal
Aan het dreigen met de hel doen ook private spelers mee. Lees bijvoorbeeld het enthousiaste stuk van accountantshoogleraar Pheiffer in het FD van 19 november jl., getiteld “Bestuurders en accountants bewegen pas met hete adem van Fiod in de nek“.

Hij verwoordt de huidige gedachte dat ‘nudging‘ niet werkt en dat je bestuurders, accountants en ander min volk moet bedreigen met miljardenboetes. Niet verrassend schrijft hij “Oorlogstaal is kennelijk nodig om compliance op zijn minst naast commercie op de bankagenda te krijgen“.

Zuidas-bankiers
In een artikel in Trouw, getiteld “Is 100 miljoen tegen ondermijnende criminaliteit genoeg? ‘Nu ontsnappen de grote vissen’”, wordt over de witwashoogleraar Unger geschreven. De auteur van het artikel citeert Unger: “Op de Zuidas is de ondermijnende criminaliteit het grootst”, hield zij onlangs Kamerleden voor”.
Iedereen wordt op basis van vermoedens over één kam geschoren. Want mevrouw Unger heeft wel het witwassen geschat maar weet niet wie de daders en bewuste hulpjes zijn en hoe de regels feitelijk uitwerken.

Gedragsbeïnvloeding door de overheid | Behavioural Insights Netwerk Nederland
In het financiële recht worden torenhoge boetes uitgedeeld en vele betrokkenen uiten zich op de manier als Pheiffer en Unger. Is dat wel de goede manier?
De rijksoverheid houdt zich bezig met gedragsbeïnvloeding wat tot uitdrukking komt in initiatieven als communicatierijk.nl en Dag van het Gedrag. Het Behavioural Insights Netwerk Nederland (BIN NL) van de rijksoverheid schrijft in de publicatie Gedragstechnieken voor brieven en e-mails (rechtstreeks naar de pdf) onder meer:

Daarmee is het generiek dreigen met hel en verdoemenis in de richting van complete beroepsgroepen en bedrijven natuurlijk volledig in strijd.

Verkeerde aanpak
Mij lijkt de aanpak, die nu in de mode is in de financiële sector en die uit de Verenigde Staten en Groot Brittannië is komen overwaaien, volledig fout. Reden: complete beroepsgroepen en bedrijfssectoren worden over één kam geschoren, zodat ook iedereen die zijn werk goed probeert te doen zich geschoffeerd voelt. Dat is niet de manier om de ‘goede krachten’ te stimuleren. Wat er wel moet gebeuren:

• Goede en begrijpelijke regelgeving. Dus weg met rariteiten als de statutair bestuurder van een ziekenhuis als ‘uiteindelijk belanghebbende’ in de Wwft.
• Luisteren naar serieuze kritiek (dus anders dan dat SP-kamerlid over de WNT).
• Richt de kritiek op de rotte appels en niet op medewerkers in het algemeen.
• Stop met het op één hoop gooien van degene die bewust meewerkt aan criminaliteit en mensen die zich hebben laten misleiden (via het ‘facilitator’-begrip, lees daar over mijn facilitator artikelen).

Het is tijd voor moreel besef bij de overheid.

Aanvulling 18 december 2018
Op LinkedIn zag ik een opmerking van Jaap Koelewijn over de witwasstatistieken, “Teslarijders, patserbakken en witwassen: statistiek beschrijft, maar verklaart niet.” Hij zegt: “Het CBS stelt vast dat er jaarlijks duizenden miljarden door ons land worden gesluisd. Is dat erg? Ik weet het niet. Het CBS heeft keurig geturfd, maar of Nederland een witwasparadijs is, kan ik er niet uit concluderen.“.