Het Bureau Kredietregistratie (BKR) ligt onder vuur. Recent verscheen een artikel van Camil Driessen in het NRC dat een flinke discussie op gang bracht.

Rood staan bij de bank
Zelf ben ik het BKR ook een keer tegen gekomen met een merkwaardig fenomeen: een consument die bij een Nederlandse grootbank een spaarrekening had waar al langdurig circa EUR 50.000 op stond en een privérekening, waarop betrokkene EUR 750 rood kon staan (wat zelden gebeurde). Op grond van de bankvoorwaarden kan de bank alle vorderingen en schulden met elkaar verrekenen.

Toch deelde de bewuste bank eind vorig jaar aan de consument mee, dat er registratie bij het BKR zou gaan plaats vinden. Op vragen waarom dat nodig was – in het licht van de spaarrekening – werd geen antwoord gegeven, anders dan iets in de geest van ‘het moet’. De consument heeft de mogelijkheid om rood de staan daarom maar van de privérekening gehaald, maar bleef met de vraag zitten waar dit goed voor was.

Hoe werkt BKR?
Met die vraag blijf ik ook zitten. Het BKR is een fenomeen zoals we in de financiële sector wel vaker kennen (denk bijvoorbeeld aan de incidentenregisters), waarbij de sector zelf regels bedenkt. Het betreft regels van een type waarvan je normaliter zou verwachten dat er door de overheid naar wordt gekeken.

Jeroen Veldhuis verschaft in artikelen op zijn blog algemene informatie over het fenomeen BKR, dat is gebaseerd op de Nederlandse financiële wetgeving. Dat mensen met een betalingsachterstand worden geregistreerd, is logisch. Ook een registratie van schulden zonder betalingsachterstand kan worden verdedigd. Maar waarom mensen zonder schuld (zoals in bovenstaand voorbeeld) worden geregistreerd, is raadselachtig.

Als het om latente schulden gaat, waarom worden dan niet alle latente schulden (energie, huur, telefoon, enzovoorts) bij het BKR geregistreerd?

Juridische context
Het BKR heeft een juridische grondslag in de Wet op het financieel toezicht, maar daarin staat niet meer dan dat kredietaanbieders moeten deelnemen aan een systeem van kredietregistratie. Het lijkt er op dat er geen voorschriften zijn inzake de inrichting van het BKR.

Een blik op de website van het BKR leert dat daar wel algemene informatie is te vinden, ook over boeiende thema’s als de ‘PEP-check‘ van burgers. Zie bijvoorbeeld deze pagina over wat er geregistreerd wordt. BKR presenteert zich als brede dienstverlener voor de financiële sector.

Over rood staan schrijft het BKR:

RK – Doorlopende kredietovereenkomst
De afkorting RK staat voor doorlopende kredietovereenkomst. Dit zijn kredieten waarbij u de mogelijkheid krijgt om binnen een vastgesteld limietbedrag geld op te nemen, zaken te kopen of diensten af te nemen. Hieronder vallen de winkelpassen, creditcards en doorlopende kredieten en limieten op de betaalrekening (rood staan).

Let op! Het gaat hierbij uitsluitend over creditcards gekoppeld aan een kredietovereenkomst. Niet om de zogenaamde cards waarvan het bedrag binnen 30 dagen moet zijn terugbetaald.

Registratie
* Meer dan € 250,- (geen bovengrens)
* Looptijd langer dan één maand

Opvallend is dat creditcards waarbij de consument de schuld meteen aflost niet geregistreerd worden, terwijl rood staan altijd wordt geregistreerd (terwijl aannemelijk is dat er meestal binnen dertig dagen wordt afgelost).

Het geheel maakt een willekeurige indruk.

De regelingen die aan het BKR-systeem ten grondslag liggen, trof ik op de BKR-site niet aan. Ik ben benieuwd of iemand dit gaat uitzoeken en het aan de Wet op het financieel toezicht toetst. Ik zal dat toejuichen. En als de regels niet kloppen, dan kunnen ze toch worden aangepast?

Inmiddels zijn er ook kamervragen gesteld.

Meer informatie:

• Camil Driessen, Helaas, geen nieuw huis dankzij BKR, NRC 11 augustus 2017, met als intro “Kredietdatabase. Tien miljoen Nederlanders staan er met kredieten geregistreerd, maar het BKR staat niet onder toezicht. Consumenten staan vaak machteloos, blijkt uit onderzoek van NRC“
• Kamervragen naar aanleiding van het NRC artikel, 22 augustus 2017, zonder antwoord
• Bericht op recht.nl, “Strengere richtlijnen BKR in strijd met arrest Hoge Raad“, 28 augustus, met links naar BKR-rechtspraak
• Website BKR, die voor geschillen naar de leverancier van de consument doorverwijst
• Autoriteit Persoonsgegevens over het BKR
• Jeroen Veldhuis, Een negatieve registratie bij het BKR. En nu? (februari 2016); Wat doet het BKR? (november 2015)
• Op amweb zijn diverse artikelen over het BKR verschenen, onder meer Kamervragen over strengere schuldregistratie BKR, 24 augustus 2017; Nibud: Niet BKR maar banken zelf debet aan hypotheekblokkade, 21 augustus 2017; ‘Geld lenen kost geld’ ook verplicht bij mobiele telefoon; andere amweb-berichten over het BKR

Aanvulling 18 september 2017
Inmiddels is er allerlei nieuwe informatie. Op 15 september jl. zijn de kamervragen beantwoord, wat interessante informatie voor belanghebbenden oplevert. Zie ook het bericht in amweb “Dijsselbloem spoort BKR aan ‘pragmatischer’ te werken” naar aanleiding van de beantwoording.

Aanvulling 26 januari 2018
De BKR blijft de aandacht trekken:

• Lat om BKR-registratie te verwijderen blijft hoog, Het Financieele Dagblad
• Van een BKR-registratie kom je nog altijd niet zomaar af, NRC

Aanvulling 11 april 2018 | Rabobank weigert hypotheek wegens schuld van € 317,63
Met regelmaat halen de uitwassen van het BKR-systeem de media, dit keer ook het FD, waarin een recente rechterlijke uitspraak wordt besproken. Onbegrijpelijk dat dit soort organisaties door mogen gaan met hun praktijken. De uitspraak ging over een schuld aan Vesting Finance (overgenomen van Neckermann) van € 317,63 die het aangaan van een hypotheek bij de Rabobank blokkeerde en waarvan betrokkene niet afwist. Vreemd is dat het bedrijf dat de schuld bij BKR registreert, Vesting Finance, hier over gaat en niet BKR zelf.

Aanvulling 11 april 2018 | huren van een auto levert BKR-registratie op
Bij velen onbekend: ook het huren van een auto (‘private lease’) levert een BKR-registratie op, iets waarvoor de aanbieders van deze dienst niet altijd duidelijk waarschuwen. Zie het bericht van de vereniging Eigen Huis “Heeft private lease invloed op de maximale hypotheek?” (8 februari 2018).

Aanvulling 2 mei 2019
Uit recente berichten blijkt dat BKR de gang van zaken rondom inzage door betrokkenen heeft moeten aanpassen. Zie:

• BKR neemt de aanbevelingen van de toezichthouder over en roept op tot een door de overheid gesanctioneerde uniforme digitale identificatiemethode, NVVK 1 mei 2019
• BKR-gegevens opvragen makkelijker voor consument, Radar 1 mei 2019.
• BKR maakt inzage gegevens makkelijker na kritiek, NRC 1 mei 2019

Zie voorts het artikel Geen verdere maatregelen inzake onterechte BKR-registraties bij de VVP, 28 april 2019.