Dat zit er aan te komen als de open finance voorstellen [1] door het Europese wetgevende proces zijn gerold.
Hoewel de Europese en Nederlandse overheden het doen voorkomen dat ‘open finance’ of ‘open banking’ in het belang van de rekeninghouder is, zou de werkelijkheid wel eens anders kunnen zijn (zie mijn artikel Open finance tegen gokverslaving over het toegang verlenen tot de bankrekening aan gokbedrijven om de draagkracht te controleren).

Toegang tot de bankrekening ten behoeve van het KYC
Bedrijven die in opdracht van de overheid criminaliteit moeten detecteren en melden (ook bekend als ‘witwasbestrijding’) zijn buitengewoon geïnteresseerd in de mogelijkheid om door middel van open finance toegang te krijgen tot de bankrekening van hun klant, zodat ze real time klantenonderzoek kunnen doen en verifiëren dat hun klant geen crimineel is.

PWC rapport over open finance in de witwasbestrijding
Een bevestiging van deze veronderstelling trof ik aan in een rapport gemaakt door medewerkers van het grote accountantskantoor PWC over de ‘zelfstandige spaarrekening’ (een spaarrekening zonder een daaraan gekoppelde gewone rekening bij dezelfde bank) [2]. In het rapport wordt geconstateerd dat de controle of de klant geen crimineel is, voor een bank duurder is bij een zelfstandige spaarrekening, pagina 27/28:

Een zelfstandige spaarrekening impliceert dat er minder informatie beschikbaar is over de klant, waarmee het opstellen van gebruikelijke transactiepatronen voor banken complexer is en banken vaker terug zullen moeten keren naar de klant met verzoeken voor informatie. Naast hogere kosten, leidt deze toename in klantcontact ook tot meer ongemak voor de klant. 

Op dezelfde pagina’s wordt de verwachting uitgesproken dat het klantenonderzoek makkelijk zal worden door de Europese Digitale Identiteit (EUDI-wallet of EDI-wallet) en de nieuwe open finance regels (noot 41):

Daarnaast zou de aangekondigde Financial Data Access (FIDA) verordening die financiële instellingen verplicht gegevens uit te wisselen met derden mogelijk kunnen helpen.

Op omfloerste wijze wordt hier gezegd dat klanten hun bankrekening moeten open zetten voor het klantenonderzoek. Niet alleen de bank die een zelfstandige spaarrekening aanbiedt, zal daar graag gebruik van maken, maar ook andere witwasbestrijdingsplichtigen zoals de notaris en de accountant.

Mogelijk is de toekomst dat je als consument of mkb ondernemer bepaalde diensten niet meer krijgt als je geen toegang verleent tot je bankrekening. Huiveringwekkend.

Noten:

[1] Regulation on a framework for financial data access (FIDA Regulation), lees de berichten over FIDA. Het oorspronkelijke voorstel:

• Persbericht 28 juni 2023 over het wetgevingspakket waar open banking en FIDA (‘kader voor toegang tot financiële gegevens’) deel van uitmaken (ik schreef er over)
• Proposal for a Regulation on a framework for financial data access (voorstel)
• Impact assessment accompanying the proposal on financial data access (impact assessment)
• Summary of the impact assessment accompanying the proposal on financial data access (samenvatting impact assessment)
• Timeline of the initiative on financial data access and stakeholder’s feedback
• Framework for financial data access (pagina)

[2] Rapport Onderzoek zelfstandige spaarrekening, 30 juni 2025, deze maand bekend gemaakt aan de Tweede Kamer en via deze pagina te vinden.