Vorig jaar werd landelijke wetgeving aangekondigd ter bestrijding van heling, waarbij de kern wordt gevormd door het Digitale Opkopersregister (DOL) en het Digitale Opkopersloket (DOL).

Het wetsvoorstel is in februari jl. ingediend, onder de titel ‘Wijziging van het Wetboek van Strafrecht en het Wetboek van Strafvordering in verband met het verbeteren van de bestrijding van heling, witwassen en de daaraan ten grondslag liggende vermogensdelicten‘. Kern van het voorstel is dat artikel 437 voor het Wetboek van Strafrecht wordt gewijzigd en dat een handelaar strafbaar is als hij zich bij verwerving van bepaalde tweedehands goederen (“gebruikte of ongeregelde goederen”) niet aan bepaalde regels houdt. Die regels omvatten onder meer registratie in een inkoopregister en de verplichting tot identificatie van de wederpartij [*]:

Artikel 437

1. Met hechtenis van ten hoogste zes maanden of geldboete van de derde categorie wordt gestraft de opkoper of handelaar die van het opkopen van of handelen in de bij algemene maatregel van bestuur aangewezen categorieën van gebruikte of ongeregelde goederen die gevoelig zijn om wederrechtelijk te worden verkregen en nog enige waarde in het economisch verkeer hebben, een beroep of gewoonte maakt en in de uitoefening van zijn beroep of bedrijf:

a. nalaat in een bij algemene maatregel van bestuur aangewezen bestand dat tot doel heeft de misdrijven, omschreven in de artikelen 416 tot en met 417bis en 420bis tot en met 420quater.1, en de daaraan ten grondslag liggende vermogensdelicten te voorkomen en bestrijden, alle bij algemene maatregel van bestuur aangewezen categorieën van gebruikte of ongeregelde goederen in te schrijven die hij heeft verworven of voorhanden heeft of nalaat de voor de inschrijving van die goederen bij die algemene maatregel van bestuur gestelde regels in acht te nemen;
b. een gebruikt of ongeregeld goed van iemand verwerft, zonder dat hij diegene een identiteitsbewijs als bedoeld in artikel 1 van de Wet op de identificatieplicht ter inzage heeft laten aanbieden of zonder dat hij het nummer van dat bewijs en de in dat bewijs vastgelegde identificerende persoonsgegevens in het bestand, bedoeld onder a, heeft verwerkt;
(…)
e. een gebruikt of ongeregeld goed verwerft of voorhanden heeft waarvan de politie hem heeft medegedeeld dat dat goed door misdrijf aan de rechthebbende van dat goed is onttrokken of als verloren is opgegeven;
f. nalaat een gebruikt of ongeregeld goed dat hij verworven of voorhanden heeft gedurende een bij algemene maatregel van bestuur te bepalen termijn in de staat waarin dat goed is verkregen is, in bewaring te houden;
g. nalaat het bestand, bedoeld in onder a, op eerste aanvraag van een ambtenaar als bedoeld in artikel 552 van het Wetboek van Strafvordering aan die ambtenaar ter inzage te geven;
h. nalaat een gebruikt of ongeregeld goed dat hij verworven of voorhanden heeft, op eerste vordering van een ambtenaar als bedoeld in onder g te tonen of ter bezichtiging af te staan en te laten zien waar dat goed in het bestand, bedoeld in onder a, staat ingeschreven;
i. nalaat een aan hem schriftelijk uitgereikte last van een ambtenaar als bedoeld onder g om gedurende een in die last aangegeven termijn die de veertien dagen niet te boven gaat, een goed dat hij verworven of voorhanden heeft, te bewaren of in bewaring te geven of nalaat aan een hem bij die last gegeven aanwijzing gevolg te geven;
j. nalaat de van hem bij schriftelijke vordering van een ambtenaar als bedoeld onder g gevraagde opgaven over de door hem verworven of bij hem voorhanden zijnde goederen binnen de termijn die bij die vordering is gesteld, naar waarheid te verschaffen.

2. Het eerste lid, onder b, c en d, is niet van toepassing op de opkoper of handelaar van een bij algemene maatregel van bestuur aangewezen organisatie.

3. Met dezelfde straf wordt gestraft degene die namens de persoon, bedoeld in het eerste lid, optreedt en een feit als omschreven in dat lid begaat.

4. Bij veroordeling wegens een van de in het eerste lid omschreven overtredingen kan ontzetting van het recht, bedoeld in artikel 28, eerste lid, onder 5°, worden uitgesproken.

5. Onder opkopen en handelen worden in dit artikel en de daarop berustende bepalingen mede verstaan alle handelingen, hoe ook genaamd, waarmee kennelijk hetzelfde wordt beoogd.

6. Onder ongeregelde goederen worden in dit artikel en de daarop berustende bepalingen verstaan ongebruikte goederen die vanwege hun herkomst of de staat waarin zij verkeren, tegen een geringere prijs dan de gebruikelijke nieuwwaarde zijn verworven.

In de toelichting worden de belangrijkste wijzigingen als volgt samengevat:

1. de verplichting voor iedere opkoper van of handelaar in gebruikte of ongeregelde goederen om gebruik te maken van de digitale variant van het opkopersregister: het Digitale opkopersregister (DOR); op basis van de algemene plaatselijke verordening (APV) of een gemeentelijk aanwijzingsbesluit DOR is die verplichting al in een deel van de gemeenten op opkopers en handelaren van toepassing en gaat die verplichting op grond van dit wetsvoorstel ook voor de opkopers en handelaren gelden die nu nog volgens de gemeente waar zij hun beroep of bedrijf uitoefenen, met de papieren versie van het opkopersregister mogen werken,

2. de verplichting voor iedere opkoper of handelaar om gebruikte of ongeregelde goederen die hij verworven heeft, gedurende een uniform vastgestelde termijn van vijf werkdagen te bewaren voordat hij die goederen weer van de hand kan doen; deze verplichte bewaartermijn is thans bij APV geregeld en varieert lokaal van drie tot veertien dagen, en

3. de verplichting voor iedere opkoper van of handelaar in gebruikte of ongeregelde goederen om zich digitaal via het Digitaal opkopersloket (DOL) te melden in de gemeente waar hij zijn beroep of bedrijf uitoefent; in een deel van de gemeenten is die verplichting al ingevoerd, op grond van dit wetsvoorstel gaat die verplichting in alle gemeenten gelden, dus ook in die gemeenten waar opkopers en handelaren die melding nog fysiek mogen doen.

Deze verplichtingen gelden alleen voor hen die van opkopen of handelen een beroep of gewoonte maken met het kennelijke doel om aan die activiteiten geld te verdienen. Het gaat hier dus niet om hobby-achtige activiteiten.

Meer informatie:

• Wetsvoorstel.
• Memorie van toelichting.
• Dossier op overheid.nl, Eerste Kamer.
• Internetconsultatie.

[*] Er is ook een verbod te kopen van minderjarigen, personen onder invloed en psychiatrische patiënten, dat laat ik hier buiten beschouwing.

Alle berichten op dit blog over DOR zijn hier te vinden.

Aanvulling 8  februari 2023
De behandeling loopt nog.
Ik schreef in januari over de uitvoerbaarheidstoets.
Op 9 februari 2023 vindt een rondetafelgesprek plaats (uitnodiging met agenda). Genodigden:

Blok 1: wetenschappers van 14.00 – 15.00 uur
Mw. van Wingerde, Hoogleraar Corporate Crime and Governance, Erasmus Universiteit
Mw. Verhage, Hoogleraar Criminologie, Universiteit Gent

Blok 2: uitvoeringstoets van 15.00 – 16.00 uur
Mw. van Erpecum, Ministerie van Justitie en Veiligheid
Dhr. Welling, RDW

Blok 3: praktijkorganisaties van 16.00 – 17.00 uur
Dhr. Brinksma, Branchemanager en dhr. Verhoef, senior beleidsmedewerker kwaliteit, arbo & milieu, Bedrijfstakorganisatie voor de banden- en wielenbranche (VACO)
Dhr. Koning, directeur Metaal Recycling Federatie (MRF)
Dhr. Koelemaij, jurist BOVAG
Mw. Heijne, voorzitter Branchevereniging Kringloopbedrijven Nederland (BKN)

Voor de sessie zijn diverse position papers ingediend:

VACO, 31 januari 2023.
BOVAG, 31 januari 2023.
BKN en NVRD, 30 januari 2023.
MRF, 23 januari 2023.