Voor wie gewend is aan het poortwachtersproza van het Ministerie van Financiën, is het een verademing om de teksten van het Ministerie van Buitenlandse Zaken (BuZa) tot zich te nemen. Dat ministerie maakte deze maand richtlijnen bekend voor de naleving van de sanctieregelgeving. Officieel heet de uitgave:

Internal Compliance Programme
Richtlijnen voor het opstellen van een Intern Nalevingsprogramma voor Strategische en Foltergoederen, Technologie en Sancties

Wat mij betreft had het opschrift wat duidelijker gemogen, want de tekst ‘intern compliance programma‘ zegt niet zoveel. Iedereen is bezig met naleven van regels en zodra je wat groter bent, zal je dat gestructureerd moeten doen.

Uit de richtlijnen blijkt dat het naleven van de sanctieregelgeving een grote opgave is voor de bedrijven die er mee bezig zijn. Het vergt onder meer het intensief bijhouden van de relevante regelgeving en het volgen van de opvattingen van autoriteiten [1]. Een goede kennis van landen en bestemmingen is noodzakelijk, bijvoorbeeld inzake sanctie-/embargolanden en ‘gevoelige bestemmingen’, waarbij de ondernemingen verondersteld worden de gebeurtenissen in het parlement intensief te volgen [2]. De ondernemers moeten zich verdiepen in de klanten waar zij aan leveren en aan daar aan gelieerde partijen, omschreven als ‘ontvangers, eindgebruikers en andere betrokken partijen’, waarbij opvalt dat het Ministerie wel adviseert om externe bronnen en geautomatiseerde systemen te gebruiken, maar geen idee heeft of de kwaliteit wel voldoende is [3].

Ook BuZa kent rode vlaggen, al vraag ik me af waarom niet heldere leveringsvoorwaarden een rode vlag zouden zijn [4]. (Maar misschien zijn de leveringsvoorwaarden voor strategische en foltergoederen, technologie en andere sanctiegoederen wel altijd helder.)

Verificatie van verklaringen en handtekeningen door de Kamer van Koophandel
Ik werd  verrast door de mededeling dat de Kamer van Koophandel zou nagaan of verklaringen en handtekeningen namens een bedrijf authentiek zijn [5]. Mij was niet bekend dat de Nederlandse Kamer dit doet. Uiteraard kun je wel bij het handelsregister terecht om het bestaan van een onderneming te verifiëren.

Regelgeving
Aan het slot van de richtlijnen is een overzicht van relevante regelgeving opgenomen, deels met hyperlinks. Overigens klopt de hyperlink naar de pagina over de actuele regelingen (waarin trouwens een datum uit 2014 staat, dus zeker achterhaald) niet.

Noten
[1] Pagina 6, paragraaf 1.2, iii.
[2] Pagina 8, paragraaf 1.3.1.
[3] Pagina 9, paragraaf 1.3.2, “De toetsing en controle van de kwaliteit van betreffende bronnen/systemen is de verantwoordelijkheid van de exporteur“.
[4] Pagina 9, paragraaf 1.3.2.
[5] Pagina 9, paragraaf 1.3.2, laatste alinea.

Meer informatie:

• De richtlijnen editie december 2019 van het Ministerie van Buitenlandse Zaken.
• Engelstalige aankondiging van de richtlijnen en richtlijnen (pdf).
• Meest recente pagina op rijksoverheid.nl over sanctieregels: Sanctieregelingen; stand van zaken 28 maart 2019.
• Berichten over de sanctieregelgeving op dit blog