De overheid heeft onder de noemer ‘witwasbestrijding’ criminaliteitsbestrijding geprivatiseerd naar het bedrijfsleven. Banken zijn het meest bekend geworden door deze verplichting, maar er zijn veel meer witwasbestrijdingsplichtigen (zie de lijst bij FIU-Nederland).

Landen met een ‘hoog risico’ op crimineel geld
Een van de onderwerpen waarin die witwasbestrijdingsplichtigen zich moeten verdiepen, is welke landen in de wereld een hoog risico op criminaliteit opleveren, aangezien de witwasbestrijdingsplichtigen (die vermoedens van crimineel geld moeten melden bij FIU-Nederland) bepaalde landen anders moeten behandelen in het cliëntenonderzoek.
Die hoog-risico landen pleeg ik ‘schurkenstaten’ te noemen. Over de schurkenstaten zijn allerlei lijsten in omloop. Onlangs zag ik weer een mooie, gemaakt door een compliance-dienstverlener.  Compliance-dienstverleners zijn bedrijven die geld verdienen met advies over criminaliteitsbestrijding.

De dienstverlener vertelt in een artikel dat ‘Wwft kantoren’ (geen idee wat dat zijn) onderzoek moeten doen naar landenrisico’s [1] en dat de dienstverlener een dienst heeft waarbij gebruik wordt gemaakt van ‘verschillende bronlijsten’ van schurkenstaten. Als bronlijsten worden genoemd: de FATF-lijst, de lijst van de Europese Commissie (witwasbestrijding) en de perceptielijst van Transparency International (‘TI’) [2]. Daarbij wordt verzuimd te melden dat die lijsten een verschillende betekenis hebben, zo verbinden de Wwft en de nieuwe antiwitwasverordening juridische consequenties aan de lijst van de Commissie, terwijl dat met de FATF-lijst en de lijst van TI niet het geval is.

Heel de wereld hoog risico
De dienstverlener heeft de verschillende lijsten van schurkenstaten op één hoop gegooid, zie pagina’s 1 tot en met 4 van deze lijst (pdf), met als gevolg dat ongeveer de hele wereld hoog risico is. Ook valt aan de lijst op dat de FATF-lijst ongedateerd is (die van de Commissie heeft wel een datum en uit de url bij de TI-lijst blijkt dat deze uit 2021 is). Aangezien de lijsten regelmatig wijzigen, is het belangrijk dat duidelijk is vanaf welke datum een land op de schurkenstatenlijst staat.

EU-landen schurkenstaat
Opvallend is dat men in voornoemde pdf-lijst een groot aantal EU-landen in de hoog-risico categorie indeelt, terwijl dat niet is voorgeschreven. Men noemt:

1. Bulgarije
2. Cyprus
3. Gibraltar
4. Griekenland
5. Hongarije
6. Italië
7. Kroatië
8. Malta
9. Polen
10. Slowakije
11. Slovenië
12. Tsjechië

De boeiende vraag is waarom de overige EU-landen (15) er niet op staan, want er is op de overigen vast wel ook iets aan te merken.

Het resultaat van dit soort lijsten is dat de hele wereld hoog risico, zodat je maar beter niet meer met het buitenland zaken kunt doen.

Noten

[1] Het lijkt er op dat deze dienstverlener niet zo veel van de Wwft afweet.
[2] De zgn. Corruption Perceptions Index (CPI)-lijst van Transparency International. Of deze lijst wel wetenschappelijk is onderbouwd, weet ik niet.