Onlangs kondigde het Nederlands Juristen Comité voor de Mensenrechten (NJCM) aan dat zij een seminar over artificial intelligence (AI) houden op 19 september a.s.. Uit de aankondiging blijkt NJCM hoopvol is over AI’s potentieel voor de bevordering van sociaaleconomische mensenrechten.

Er wordt verschillend gedacht over de vraag of AI wel positief uitwerkt. Zo schrijft Mireille Hildebrandt op 19 juni jl. op twitter naar aanleiding van een Europees rapport over AI:

A quick scan tells me the main structure of the assessment is pretty good, though I remain sceptical as to the assumption ‘AI presents a promising means to enhance individual and societal well-being and the common good, as well as driving progress and responsible innovation.’

Aankondiging seminar 19 september a.s.
Uit de NJCM aankondiging:

Op 19 september organiseert het NJCM een seminar over AI’s potentieel voor de bevordering van sociaaleconomische mensenrechten.

Artificial Intelligence (AI) biedt overheden en andere organisaties bijzondere mogelijkheden om te innoveren. Zo wordt AI inmiddels ook ingezet bij de bestrijding van fraude en ondermijning. Technieken als big data analytics, profiling en deep learning bieden ondersteuning bij opsporing en vroegsignalering.

Vanuit verschillende hoeken klinkt de roep om AI’s potentieel ook positief voor burgers in te zetten. Vooral onze sociaaleconomische grondrechten kunnen hier baat bij hebben. Als je kan voorspellen wie zal uitvallen op school, geen baan vindt of haar schulden niet zal kunnen afbetalen, kan je dan ook voorspellen hoe dit soort situaties zijn te voorkomen?

De verwachtingen zijn hooggespannen maar de inzet van AI is niet zonder risico: er is al bewezen dat toepassingen, ook als ze positief bedoeld zijn, onbedoeld negatieve effecten kunnen hebben. Het kan daarbij moeilijk zijn te begrijpen waarom dat gebeurt, en daarmee hoe het te voorkomen. Controle en transparantie moeten worden bevorderd. Onderzoek, discussie en rechtskaders zijn nodig.

De wil lijkt er te zijn: het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties liet een studie uitvoeren naar de impact van algoritmes op grondrechten, en de WRR is om advies gevraagd over de impact van AI. Verder onderzoekt het WODC “Juridische aspecten van algoritmen die besluiten nemen” en kijkt het Panel for the Future of Science and Technology van het Europees Parlement naar de mogelijkheden en uitdagingen van algorithmic decision making.

De uitdaging: hoe kunnen we het potentieel van AI inzetten om de sociale mensenrechten zoals het recht op werk, onderwijs en een goede gezondheid te bevorderen met behoud van de bescherming van klassieke grondrechten zoals due process en non-discriminatie.

Om hierover van gedachten te wisselen, heeft het NJCM een aantal deskundigen uitgenodigd voor een debat op 19 september aanstaande in Den Haag.

Sprekers zijn:
• prof. mr. Janneke Gerards, Hoogleraar Fundamentele Rechten aan de Universiteit Utrecht;
• mr. dr. Quirine Eijkman, Ondervoorzitter onderzoek en advies College voor de Rechten van de Mens en lector Toegang tot het Recht bij het Kenniscentrum Sociale Innovatie (KSI) van de Hogeschool Utrecht;
• dr. ir. Martijn van Otterlo, Assistent Professor Artificial Intelligence aan de Tilburg University; en
• dr. Merel Noorman, Assistent Professor AI, Robotics en STS aan Tilburg University.