Morgenavond vindt in de commissie Digitale Zaken van de Tweede Kamer, van 18:30 – 20:30 uur, het rondetafelgesprek plaats over het wetsvoorstel Wet Implementatie Open Data richtlijn (aankondiging). Onderwerp is het uitsluiten van persoonsgegevens van de implementatie van de Open Data richtlijn.

Persoonsgegevens in ‘open data’
Bij ‘open data’ wordt vaak de suggestie gewekt dat het alleen zou gaan om een meer transparante overheid. Echter, veel gegevens die de overheid onder zich heeft zijn persoonsgegevens. Een belangrijk voorbeeld is het handelsregister, waarover veel te doen is geweest (zie de artikelen over gegevensbescherming en handelsregister en het thema Datavisie Handelsregister in de Tweede Kamer). De vraag is of de persoonsgegevens die de overheid onder zich heeft openbaar mogen worden gemaakt als open data.
Er zijn organisaties die pretenderen burgerrechtenorganisaties te zijn (zoals Open State Foundation), die privacy en gegevensbescherming maar grote onzin vinden, en menen dat het complete handelsregister openbaar moet zijn. Bedrijven die handelen in handelsregistergegevens en kredietwaardigheidsgegevens willen graag persoonsgegevens doorverkopen zonder toezicht en zonder verantwoording af te hoeven leggen.

De genodigden
Het is niet verrassend dat voor het rondetafelgesprek de voorzitter van de Autoriteit Persoonsgegevens is uitgenodigd, maar ook personen die vrije verspreiding van persoonsgegevens bepleiten, zoals Open State Foundation, journalisten en een datagulzige datawetenschapper.

De brancheorganisatie van datahandelaren met belang bij het handelsregister, de Vereniging voor Zakelijke B2B Informatie (VVZBI), voert er eveneens het woord, dit is de club van Company.Info, Altares Dun & Bradstreet, CreditDevice, Creditsafe, Graydon en Next Business Information. Het is hoog nodig dat voor deze datahandelaren (en de vele andere die gelijksoortige activiteiten ondernemen) een vergunningenregime wordt ingesteld, vergelijkbaar met de regels die voor de financiële sector gelden. Dit is door Privacy First voor kredietregistratiebedrijven bepleit in de consultatiereactie inzake het BKR (artikel, consultatiereactie), maar is relevant voor alle datahandelaren.

Position papers
Onderstaand een overzicht van de genodigden en de op de site van de Tweede Kamer beschikbare position papers:

A. Wolfsen, voorzitter, Autoriteit Persoonsgegevens, paper
J. Wolswinkel, hoogleraar Bestuursrecht, Tilburg University: paper
R. Engering, lid Raad van Bestuur van de Kamer van Koophandel, paper
M. van Eechoud, hoogleraar Informatierecht Universiteit van Amsterdam
T. Vos-Goedhart, senior projectleider Open State Foundation, paper
D. Tokmetzis, datajournalist Follow The Money, paper
M. Tetteroo, bestuurslid Vereniging voor Zakelijke B2B Informatie (VVZBI), paper
R. Verheij, deskundige op het gebied van hergebruik van gezondheidsdata (*).
D. Kapitan, datawetenschapper, docent volwasseneneducatie TU Eindhoven en onafhankelijk adviseur (*), paper

(*) spreekt op persoonlijke titel.

Uit de papers blijkt dat maar een enkele genodigde oog heeft voor de risico’s van het overmatig delen van persoonsgegevens.

Papers

Autoriteit Persoonsgegevens waarschuwt voor hergebruik
Uit de paper van de Autoriteit Persoonsgegevens:

Kamer van Koophandel signaleert risico’s voor burgers
De persoonsgegevens in het handelsregister zijn een heet hangijzer, hierna een citaat uit de paper van de Kamer van Koophandel:

en:

Open State Foundation negeert de schaduwkanten van open persoonsgegevens
Open State Foundation (OSF) laat weten nauw samen te werken met de organisatie van datahandelaars, VVZBI. Gegevensbescherming moet volgens hen wijken voor innovatie en misdaadbestrijding, waarbij gezwegen wordt over de schaduwzijden van het rondvliegen van gegevens:

Het is het verhaal van organisatie die er om bekend staat dat zij het maar lastig vindt om grondrechten te respecteren. Op pagina’s 4 en 5 komt het bekende Panama Papers en KYC verhaal, wat altijd als argument wordt gebruikt voor ongecontroleerde verspreiding van persoonsgegevens.

Journalisten willen overal bij kunnen
Ook de journalist van Follow the Money wil graag ongeclausuleerde toegang tot persoonsgegevens, wat vreemd is nu dit medium schreef over de risico’s van datahandel in het artikel ‘De online advertentie-industrie bedreigt de nationale veiligheid’ (betaalmuur), besproken in Binnenlands Bestuur, Datahandel direct gevaar voor nationale veiligheid‘, met intro: “De handel in data van overheidsmedewerkers levert volop interessante informatie op voor veiligheidsdiensten en de georganiseerde misdaad“. Lees ook het artikel van journalisten Ruben Koops, Koen de Regt en Koen Voskuil op de RTL site over de malafide praktijken van datahandelaren: Hoe datahandelaren adressen van jou én van bedreigde personen te koop aanbieden.
Mag iedereen die zich journalist noemt graaien in andermans persoonsgegevens? Geen goed idee.

Datahandelaren willen ongewijzigd verder
Het standpunt van de datahandelaren is niet verrassend, wel dat zij Open State Foundation op hun paper hebben staan. Het bevestigt dat de Foundation niet op komt voor belangen van burgers.

Datagulzige datawetenschapper
Datawetenschapper Kapitan wil persoonsgegevens rondstrooien onder de noemer ‘datasolidariteit’:

Ik pleit voor datasolidariteit, waarbij we data gaan beschouwen als gemeengoed en kunnen gebruiken voor bijvoorbeeld het betaalbaar en toegankelijk houden van de zorg.

en

De meest waardevolle data gaan per definitie over mensen. De meest interessante toepassingen van data vereisen dat de data op een heel gedetailleerd niveau (per huis, per persoon) gekoppeld en geanalyseerd kan worden. Mijn zorg is dat de huidige wet niet ver genoeg gaat.

Overigens is de behoefte van Kapitan aan data delen in de zorg vreemd, nu de NZa al een grote database heeft die met veel partijen wordt gedeeld en waartegen Vrijbit vruchteloos tot aan de Raad van State heeft geprocedeerd.

Illustratie: pagina 1 van de Infographic beleidsvoorstel Datavisie