In oktober werd bekend dat de Eerste Kamer een voorstel tot wijziging van de Wet financiering politieke partijen (Wfpp) heeft aangenomen, lees het nieuwsbericht. De wijzigingen zijn op 1 januari jl. in werking getreden en zijn ingrijpend.

Buitenlandverbod en ubo-registratie
Zo worden alle donaties uit het buitenland verboden (artikel 23a).
Partijen moeten als een donatie door een niet-natuurlijke persoon wordt gedaan de naam en het adres van de uiteindelijk belanghebbende in de zin van de Wwft worden geregistreerd, aldus artikel 21 (raadselachtig wat het nut daarvan is nu betrokkene ook in het ubo-register staat, tenzij de gever van buiten de EU komt).

Stichting of vereniging als donateur
Als de donateur een vereniging of stichting is, gelden extra regels (artikel 21a), waarbij bij mij de vraag rijst waarom die regels niet voor alle donateurs die geen natuurlijke persoon zijn gelden.

Bijdragen in natura (en de vernietiging daarvan)

Er gelden speciale regels voor bijdragen in natura door stichtingen en verenigingen en in artikel 21a lid 2 staat dat ten onrechte ontvangen bijdragen in natura aan de minister moeten worden overgemaakt of ‘vernietigd’ moeten worden. Het is een vreemde bepaling in het licht van de definitie van ‘bijdrage in natura’  die luidt:

bijdrage in natura: zaak of dienst, op verzoek van een politieke partij aan haar geleverd dan wel door deze aanvaard, waar geen of geen evenredige tegenprestatie tegenover staat

De definitie omvat ook ‘diensten’. Dus als de stichting of vereniging (door middel van een medewerker) gratis voor de politieke partij een uitvoerige paper schrijft en daar niets voor in rekening brengt, is dat een dienst in natura, die al snel meer waard zal zijn dan 1000 euro. Het is een raadsel hoe een dergelijke dienst ‘overgemaakt’ moet worden aan de minister dan wel vernietigd moet worden.

Alleen bijdrage in natura door een lid van de politieke partij is uitgezonderd
Opvallend is dat alleen leden van politieke partijen bijdragen in natura mogen leveren, zonder dat er een prijskaartje aan wordt gehangen. Want in artikel 22 lid 2 staat dat voor de toepassing van de Wfpp bijdragen bestaande uit persoonlijke arbeid of activiteiten van leden van de politieke partij niet als bijdragen in natura worden aangemerkt.

Bijdrage in natura in de Wfpp
Die bijdrage in natura komt in de Wfpp niet alleen bij stichtingen/verenigingen als gever voor (artikel 21a). Het begrip is ook te vinden in:

• artikel 23 (anonieme bijdrage in natura)
• artikel 23 (bijdrage in natura door een niet-Nederlandse gever)
• artikel 29b (maximering bijdragen in natura)
• artikel 32a (bijdragen in natura aan kandidaten)

Tot slot

Het is fascinerend en merkwaardig dat in de binaire wereld van politieke partijen alle vormen van ondersteuning in natura worden bemoeilijkt.

Meer informatie:

• Het nieuwsbericht van 18 oktober 2022:

Eerste Kamer stemt in met wijziging Wet financiering politieke partijen
Nieuwsbericht | 18-10-2022 | 13:55

De Eerste Kamer heeft vandaag ingestemd met een wetsvoorstel tot wijziging van de Wet financiering politieke partijen (Wfpp). Hiermee wordt de transparantie over de financiering van politieke partijen en hun neveninstellingen verder vergroot. Daarnaast wordt het risico op oneigenlijke (buitenlandse) beïnvloeding van onze democratie beperkt. De wetswijziging gaat op 1 januari 2023 in.

Er komt een verbod op giften uit het buitenland aan politieke partijen en hun neveninstellingen. Uitzondering vormen giften van Nederlandse kiesgerechtigden die in het buitenland wonen. Aanleiding daarvoor is het toegenomen risico op buitenlandse beïnvloeding van onze democratie. Donateurs mogen straks giften van cumulatief maximaal € 100.000 per jaar aan politieke partijen en neveninstellingen geven. 

De transparantie wordt verder vergroot doordat politieke partijen verplicht worden van de giften die zij van rechtspersonen ontvangen de achtergrond van de uiteindelijk belanghebbenden te melden. Ook wordt de drempel om giften openbaar te maken verlaagd van € 4.500 per donateur per jaar naar € 1.000 per donateur per jaar. Verder komt er een meldplicht voor substantiële giften: giften vanaf € 10.000 per donateur per jaar moeten binnen 3 dagen na ontvangst openbaar gemaakt worden. 

Minister Bruins Slot benadrukt het belang van duidelijke regels: “Politieke partijen zijn een van de pijlers van onze democratie. Daarom is het belangrijk om zichtbaar te maken van wie politieke partijen geld ontvangen. Met het verbod op buitenlandse financiering maken we ook werk van het voorkomen van oneigenlijke beïnvloeding. Dit draagt bij aan een weerbare democratie.”

De wijzigingen aan de Wfpp komen voort uit adviezen van de commissie Veling en inbreng uit de Kamer.

 

• Huidige tekst van de wet: overheid.nl, inclusief de wijzigingen per 1 januari 2023. De tekst van de wijzigingswet is hier te vinden, besluit tot inwerkingtreding.
• Dossier Evaluatiewet Wfpp op overheid.nl, Tweede Kamer, Eerste Kamer.