In deze digitale tijd is het steeds lastiger om vertrouwelijke gegevens vertrouwelijk te houden. Dat geldt niet alleen voor persoonsgegevens (die verduisterd, gestolen en verhandeld worden) maar ook voor allerlei andere gegevens.
Bijvoorbeeld voor bedrijfsgeheimen, waarvoor zeer grote belangstelling bestaat, niet alleen van de kant van criminele groepen. Ook bepaalde landen buiten Europa tonen grote interesse voor Europese bedrijfsgeheimen.

Europese richtlijn
Aangezien dit iets is wat op nationaal niveau lastig te regelen is, heeft Europa regelgeving tot stand gebracht ter bescherming van bedrijven tegen datagraaiers. In een persbericht uit 2013 werd de reden voor de richtlijn toegelicht:

In de huidige kenniseconomie kan het vermogen van ondernemingen om te innoveren en te concurreren ernstig worden geschaad wanneer vertrouwelijke informatie wordt gestolen of misbruikt. Een onlangs gehouden enquête heeft uitgewezen dat de afgelopen tien jaar een op de vijf bedrijven ten minste één keer te maken heeft gehad met een poging bedrijfsgeheimen te stelen. Volgens een andere recente studie stijgen deze aantallen: 25% van de ondernemingen maakte melding van diefstal van informatie in 2013, tegenover 18% in 2012.

De richtlijn bevat een uitzondering voor onder meer klokkenluiders, in artikel 5 staat onder meer:

De lidstaten dragen er zorg voor dat een verzoek om toepassing van de maatregelen, procedures en rechtsmiddelen die in deze richtlijn zijn vastgesteld, wordt afgewezen wanneer het vermeende verkrijgen, gebruiken of openbaar maken van het bedrijfsgeheim in een van de volgende gevallen plaatsvond:
a) het uitoefenen van het recht op vrijheid van meningsuiting en van informatie zoals neergelegd in het Handvest, met inbegrip van de eerbiediging van de vrijheid en het pluralisme van de media;
b) het onthullen van wangedrag, fouten of illegale activiteiten, op voorwaarde dat de verweerder handelde met het oog op de bescherming van het algemeen openbaar belang;
c) het openbaar maken van het bedrijfsgeheim door werknemers aan hun vertegenwoordigers in het kader van de rechtmatige uitoefening van hun vertegenwoordigende functies overeenkomstig het Unie- of nationale recht, op voorwaarde dat deze openbaarmaking noodzakelijk was voor deze uitoefening;

De richtlijn is in 2016 vastgesteld en moet op 9 juni 2018 geïmplementeerd zijn in de EU-staten. Of de regelgeving effectief zal zijn, moet worden afgewacht, maar dat er maatregelen nodig zijn, is duidelijk.

Wet bescherming bedrijfsgeheimen
Ter uitvoering van de richtlijn wordt op dit moment een wetsvoorstel behandeld in het Nederlandse parlement. In het wetsvoorstel staat onder meer dat het onrechtmatig is om digitaal of anderszins in te breken en bedrijfsgeheimen te ontvreemden. Inbraak wordt in het voorstel omschreven als:

onbevoegde toegang tot of het zich onbevoegd toe-eigenen of kopiëren van documenten, voorwerpen, substanties, materialen of elektronische bestanden waarover de houder van het bedrijfsgeheim rechtmatig beschikt en die het bedrijfsgeheim bevatten of waaruit het bedrijfsgeheim kan worden afgeleid

Transparency International wil meer
Onlangs heeft Transparency International (TI) laten weten bezwaar te hebben tegen de Europese regelgeving. In een artikel bepleiten zij een ruime toegang tot bedrijfsgeheimen voor private partijen, zoals zijzelf, journalisten en werknemers, kennelijk een toegang die verder gaat dan wat in artikel 5 van de richtlijn is opgenomen.
Dat is een onverstandig plan, want met hun positie is in de richtlijn al rekening gehouden.

Meer informatie:

• EU: Richtlijn 2016/943/EU van het Europees Parlement en de Raad van 8 juni 2016 betreffende de bescherming van niet-openbaar gemaakte knowhow en bedrijfsinformatie (bedrijfsgeheimen) tegen het onrechtmatig verkrijgen, gebruiken en openbaar maken daarvan (PbEU 2016, L 157). Op EurLex is een overzichtspagina over de richtlijn. De Europese Commissie heeft een pagina over bedrijfsgeheimen en een pagina met faq (EN). Een samenvatting is te vinden in dit persbericht uit 2013 (NL).
• Nederland: een voorstel voor een Wet bescherming bedrijfsgeheimen is in behandeling bij het parlement, zie het wetsvoorstel van 14 november 2017 en het dossier bij overheid.nl.
• Artikel Transparency International waarin zij een ruime toegang tot bedrijfsgeheimen bepleiten. Over het onderwerp schreven zij een position paper.

Aanvulling 30 januari 2018

Lees over de Europese voorstellen ook dit artikel van Pors en het artikel van Cohen Jehoram.