Hartlief schreef voor het Nederlands Juristenblad een lezenswaardige ‘Vooraf’ over schadevoorkomingsclaims onder de titel “Leefbaar Nederland“.

Daarin signaleert hij dat in het privaatrecht stemmen opgaan dat schade voorkomen meer prioriteit moet krijgen dan (achteraf) schade vergoeden. Hartlief vreest een spookwereld waarin gemikt wordt op nakoming, verboden en bevelen, en waarin onhelder gedefinieerde actoren en doelen een rol spelen. Hartlief ziet niets in privaatrechtelijk preventierecht:

Het klinkt mooi en de bedoelingen zijn goed. Ruim baan geven aan schadevoorkomingsclaims in een wereld waarin aan vrijwel alles wat wij doen of laten risico’s voor onszelf of anderen verbonden zijn, voert echter niet naar een leefbaar Nederland.

Preventie in het bestuursrecht

Anders dan in het door Hartlief besproken privaatrecht, speelt in het financiële bestuursrecht preventie een grote rol. Een voorbeeld daarvan is de witwasbestrijding. In die regelgeving  is een spookwereld aan het ontstaan die zijn weerga niet kent. Een ondernemer kan worden veroordeeld omdat hij niet aan de bureaucratische voorschriften van die regels heeft voldaan. (En dus niet omdat die ondernemer heeft gefraudeerd of bewust heeft meegewerkt aan fraude door anderen.)

In de oude wereld wordt degene veroordeeld die een moord heeft gepleegd. In de nieuwe wereld wordt degene veroordeeld die geen preventieve maatregelen tegen moord heeft genomen.

Mij lijkt dat de conclusie van Hartlief ook geldt voor het financiële bestuursrecht: of de wereld leefbaarder wordt door de stortvloed van snel veranderende schadevoorkomingsregels op het gebied van belastingen, witwasbestrijding enzovoorts, valt te betwijfelen.