Advocaten kunnen met de sanctieregelgeving te maken krijgen, wat met de sancties tegen Rusland prangender is geworden. De Nederlandse Orde van Advocaten heeft over die regelgeving een overzichtspagina en een vraag & antwoord pagina gemaakt. Op de laatstgenoemde pagina staat een opmerkelijke passage over het ‘bevriezen’ van juridische diensten:

9. Mag ik de advocaat-cliëntrelatie verbreken indien blijkt dat mijn cliënt een gesanctioneerde (rechts)persoon of een aan hem/haar verbonden partij is?
Als een advocaat besluit om niet langer juridische diensten te verlenen, dan moet de advocaat in beginsel de dienstverlening bevriezen. Bevriezing van de dienstverlening is ingegeven door de gedachte dat voorkomen moet worden dat de gesanctioneerde (rechts-)persoon of verbonden partij een andere advocaat vraagt om alsnog juridische diensten te verlenen en op die wijze (het doel van) de Sanctieverordeningen kan omzeilen. De bevriezing van de dienstverlening duurt tot op het moment dat de Sanctieverordening gewijzigd wordt, de verplichting om te bevriezen van tegoeden of economische middelen ophoudt te bestaan of anderszins bericht hierover wordt ontvangen van bevoegde autoriteiten.

Bevriezen van vermogen
In de Europese sanctieregelgeving heeft ‘bevriezen’  betrekking op vermogen (‘assets‘, ‘funds and economic resources‘) van personen die op de sanctielijst staan. Dat diensten ‘bevroren’ moeten (en kunnen) worden leidde ik ook niet uit de Sanctieverordening af toen ik deze eerder doorlas. Zie bijvoorbeeld het verbod van artikel 5n van de verordening, waar ik eerder over schreef. In de desbetreffende bepaling staat dat het verboden is de diensten te verlenen.

De grondslag voor ‘bevriezing’ van juridische diensten is voor mij een juridisch raadsel en lijkt ook praktisch onuitvoerbaar. Jammer genoeg ontbreekt in de beantwoording op de site van de NOvA een juridische onderbouwing van het ‘bevriezen’ met vindplaatsen en verwijzingen.

Ook de vraag en antwoord van de Europese Commissie over dienstverlening rept er niet over.

Economic resources
In de publicatie ‘Helping EU lawyers navigate the Russian sanctions’ packages‘ van twee Europese koepelorganisaties voor advocaten, CCBE en ELF, wordt een vraag gesteld die hier aan grenst. De vraag luidt:

Q15: The National Competent Authorities (NCA) in the Netherlands take the position that legal services to a sanctioned (legal) person may constitute a prohibited form of making available “economic resources“. In support, they cite the Commission opinion of 19 June 2020 C(2020)4117 final. To know whether the specific legal services are considered prohibited the lawyer will have to turn to the Dutch NCA, explain what (s)he will be doing etc. This is highly problematic both from the perspective of attorney–client privilege as well as the fundamental right to legal assistance. Can the speakers comment on this.

wat wel een hele ruime en onverwachte uitleg aan het begrip ‘economic resources’ is.

Dat laat overigens onverlet dat dergelijke dienstverlening niet veel zin heeft, nu de betaling per definitie een probleem is, zie vraag & antwoord 16 van het document.

De reactie van de spreker op vraag 15:

A15: This is a correct interpretation of the sanctions in our view.
However, EU sanctions have to be read within the framework of the Charter of Fundamental Rights. It therefore depends on the individual case if certain legal services would fall under the prohibition or not.

Het geeft aan dat de sanctieregelgeving een terminologie heeft die een geheel andere betekenis heeft als je er elders in het financiële recht aan zou geven.

Meer informatie:

• Overzichtspagina met faq’s Europese Commissie over de Rusland sancties.
• Faq over dienstverlening.
• Overzichtspagina over sancties.

Een algemene inleiding over sanctieregelgeving is hier te vinden.