Een vrijwilliger heeft geen arbeidsovereenkomst met de organisatie of persoon voor wie hij het vrijwilligerswerk doet. Ook kan de organisatie die vrijwilligers inschakelt geen werkgever zijn (dus geen mensen in loondienst hebben). Toch lijken degenen die vrijwilligers inschakelen met het arbeidsrecht te maken te krijgen, als het gaat om wat ‘arbeidsomstandigheden’ (‘arbo’) wordt genoemd.

Uitspraak

Dat  blijkt uit een uitspraak van de Hoge Raad van 15 december 2017. Deze ging over een vrijwilliger die tijdens werkzaamheden op het dak van de kerk, van het dak is gevallen en ernstig letsel opliep. In een procedure tussen de verzekeraar van de parochie en de vrijwilliger werd getwist over de vraag of de parochie aansprakelijk is voor vrijwilligers.

De Hoge Raad overweegt dat uit de parlementaire geschiedenis volgt dat het arbo-artikel uit het arbeidsrecht ook geldt voor vrijwilligers. Daarbij is wel van belang of de vrijwilliger voor de zorg van zijn veiligheid mede afhankelijk is van degene voor wie hij de werkzaamheden verricht. Bij de beoordeling spelen onder meer een rol:

* de feitelijke verhouding tussen vrijwilliger en degene voor wie hij activiteiten verricht;
* de aard van de verrichte werkzaamheden;
* de mate waarin degene voor wie de activiteiten worden verricht, al dan niet door middel van hulppersonen, invloed heeft op de werkomstandigheden van de vrijwilliger en op de daarmee verband houdende veiligheidsrisico’s.

In het door de Hoge Raad behandelde geval oordeelde hij dat niet ter zake deed dat de werkzaamheden die de vrijwilliger uitvoerde, nimmer door werknemers van de parochie zouden zijn uitgevoerd. Ook is de Hoge Raad van mening dat voor de toepasselijkheid van het arbo-artikel niet nodig is dat de parochie een bedrijf heeft.

Overblijvende vragen

Bij het bovenstaande kun je je afvragen hoe het afloopt als degene voor wie de vrijwilliger werkzaamheden verricht zelf geen werknemers heeft (bijvoorbeeld een not-for-profit organisatie zonder personeel). Interessant is ook hoe het zit met vrijwilligerswerk en betaald werk voor particulieren. Voorbeeld: de buurjongen die het dak schoonmaakt, valt van het dak. In ieder geval is het belangrijk te zorgen voor een goede aansprakelijkheidsverzekering.

Dit artikel schreef ik voor de site van Pellicaan Advocaten.

Meer informatie:

Artikel 658 Burgerlijk Wetboek Boek 7 (geldend van 10-10-2017 t/m heden)

1. De werkgever is verplicht de lokalen, werktuigen en gereedschappen waarin of waarmee hij de arbeid doet verrichten, op zodanige wijze in te richten en te onderhouden alsmede voor het verrichten van de arbeid zodanige maatregelen te treffen en aanwijzingen te verstrekken als redelijkerwijs nodig is om te voorkomen dat de werknemer in de uitoefening van zijn werkzaamheden schade lijdt.
2. De werkgever is jegens de werknemer aansprakelijk voor de schade die de werknemer in de uitoefening van zijn werkzaamheden lijdt, tenzij hij aantoont dat hij de in lid 1 genoemde verplichtingen is nagekomen of dat de schade in belangrijke mate het gevolg is van opzet of bewuste roekeloosheid van de werknemer.
3. Van de leden 1 en 2 en van hetgeen titel 3 van Boek 6, bepaalt over de aansprakelijkheid van de werkgever kan niet ten nadele van de werknemer worden afgeweken.
4. Hij die in de uitoefening van zijn beroep of bedrijf arbeid laat verrichten door een persoon met wie hij geen arbeidsovereenkomst heeft, is overeenkomstig de leden 1 tot en met 3 aansprakelijk voor de schade die deze persoon in de uitoefening van zijn werkzaamheden lijdt. De kantonrechter is bevoegd kennis te nemen van vorderingen op grond van de eerste zin van dit lid.