Het wordt steeds duidelijker dat digitalisering ongezond is voor mensen en denk dat menselijke vaardigheden achteruit zullen gaan [1]. Niet alleen betekent het dat kinderen te lang aan digitale apparaten gekluisterd zitten en hun sociale vaardigheden onvoldoende oefenen.

Rapport uit 2021: problematisch smartphonegebruik door jongeren
Over de schadelijke effecten van digitalisering verschenen al diverse rapporten. Een voorbeeld is het rapport dat in 2021 aan de Tweede Kamer werd gestuurd, met als onderwerp een onderzoek over de impact van digitalisering op het cognitief functioneren en mentaal welzijn van mensen, ik schreef er een blog over. Zorgwekkend is dat uit het onderzoek komt dat bij een groot deel van de jongeren en jonge werknemers sprake is van problematisch smartphonegebruik.

Actueel: de relatie tussen sociale mediagebruik en mentale gezondheid
Onlangs kwam de schadelijkheid van digitale hulpmiddelen en diensten aan bod in antwoorden van het ministerie van BZK op vragen uit de Tweede Kamer over de schade door de gratis diensten van advertentiebedrijven (ook wel ‘social media’ genoemd). De vragen werden gesteld naar aanleiding van een artikel over de schade die advertentiebedrijven aan meisjes toebrengen [2] en onderzoeken in VK en VS [3]. Uit de beantwoording blijkt dat ook in Nederland onderzoek wordt gedaan naar de schadelijke effecten van bepaalde digitale hulpmiddelen/diensten. Het ministerie erkent dat er problemen zijn (maar beperkt dit tot de asociale media):

Wat we tegelijkertijd wél zien, is dat er brede wetenschappelijke consensus is over het feit dat problematisch gebruik van sociale media door jongeren ten koste gaat van hun mentale en cognitieve ontwikkeling. (…)

de groep jongeren die problematisch sociale mediagebruik vertoont stijgt

Uit het in maart gepubliceerde Iene Miene Media-onderzoek vanuit Netwerk Mediawijsheid is gebleken dat jonge kinderen steeds meer soorten beeldschermen (zoals tablet, laptop, smartphone e.d.) gebruiken en zij steeds meer tijd hieraan besteden. Het gebruik van beeldschermen kan voordelen met zich meebrengen, zoals efficiënter leerproces en rust voor de ouder. Echter zijn er ook nadelen bijvoorbeeld op het gebied van houding en beweging. Tevens kan (ongezond) beeldschermgebruik leiden tot achterblijvende algemene ontwikkeling, overgewicht en slaapproblemen.

Jammer genoeg zijn de maatregelen waarover het ministerie spreekt onvoldoende. Verder is teleurstellend dat de onderzoeken zich tot het gebruik van diensten door advertentiebedrijven beperkt en dat alleen over de schadelijke effecten voor jongeren wordt gesproken. Digitalisering is schadelijk voor de hele bevolking.

Het ‘aanspreken’ van advertentiebedrijven zal geen effect sorteren aangezien de noodzakelijke maatregelen in strijd zijn met hun verdienmodel. Meer transparantie, waarbij de Digital Services Act (DSA) wordt genoemd, gaat ook niets opleveren.

Het is hoog tijd dat de advertentiebedrijven en andere internetgiganten keihard worden aangepakt en dat hun verdienmodel ingrijpend wordt gewijzigd.

Noten

[1] Zie mijn blog uit 2021, met onder meer:

Men spreekt over AI en IoT en gaat niet in op de risico’s die digitalisering opleveren voor het functioneren van mensen. Ik denk nog steeds dat menselijke vaardigheden achteruit zullen gaan door het excessief uitbesteden van taken aan apparaten.

[2] Het artikel ‘Social Media is a Major Cause of the Mental Illness Epidemic in Teen Girls. Here’s the Evidence.’, After Babel, 22 februari 2023.

[3] In de vragen wordt melding gemaakt van het Youth Risk Behavior Survey van de Amerikaanse CDC (Centers for Disease Control and Prevention) en van de Millennium Cohort Study in het Verenigd Koninkrijk. Zou er in de EU geen onderzoek worden gedaan? (Is dit een voorbeeld van de veel te Angelsaksische focus van Nederlanders?)

Op dit blog volg ik het thema ongezonde IT met artikelen als Unhealthy IT | European Parliament and Mental Health in the Digital World of Work en Je persoonlijke stasi agent als beloning voor een gezonder leven?