Accountants beoefenen een juridisch beroep, wat uit de onlangs gestarte consultatie over ‘NOCLAR’, “Non-Compliance with Laws and Regulations“,  kan worden afgeleid.
De consultatie wordt in een ongedateerd bericht op de site van accountantsorganisatie NBA aangekondigd en loopt tot en met eind maart a.s. Een moderne mens kan niet zonder animatie, dus die is er. Volgens die animatie gaat de accountant zijn klanten op niet-naleving van alle soorten regelgeving aanspreken, dus ook op niet-naleving van milieuregels en allerlei andere niet-financiële regelgeving.

De belangstellende accountant kan vervolgens kennis nemen van welgeteld dertien documenten, samen 243 pagina’s (als ik goed heb geteld). Vier van die documenten zijn stappenplannen, die merkwaardig genoeg niet worden geconsulteerd.

In “Consultatiedocument NV NOCLAR” wordt NOCLAR als volgt uitgelegd:

NOCLAR staat voor ‘Non Compliance with Law and Regulations’ ofwel het niet-naleven van wet- en regelgeving. Het geeft aan wat van accountants wordt verwacht en hoe zij moeten handelen als bij hun eigen organisatie of cliënt wet- en regelgeving niet wordt nageleefd, mogelijk niet wordt nageleefd of dreigt niet te worden nageleefd.

Of de soep zo heet gegeten wordt is nog maar de vraag, want in artikel 2 van de concept “Nadere voorschriften NOCLAR” wordt de betekenis beperkt tot:

a die wet- en regelgeving van directe invloed is op de vaststelling van in de financiële overzichten opgenomen van materieel belang zijnde bedragen en toelichtingen; of
b het naleven van die wet- en regelgeving voor de eigen organisatie of cliënt van fundamenteel belang kan zijn voor:
i de operationele aspecten;
ii de mogelijkheid om de activiteiten voort te zetten; of
iii het voorkomen van sancties van materieel belang.

Dit betekent dat de accountant alleen moet kijken of de niet-naleving ‘pijn doet’. Voorbeeld: als de klant milieuregels overtreedt maar de overheid heeft geen capaciteit om die klant te vervolgen en boetes op te leggen, dan hoeft de accountant niets te doen. Het neemt niet weg dat zonder hoogwaardige juridische kennis een goede naleving van NOCLAR niet mogelijk is.

Het is duidelijk dat accountantsorganisaties zeer veel juristen zullen moeten aannemen om hier uitvoering aan te kunnen geven. Wellicht dat bij de universiteiten accountancy onderdeel van de juridische faculteit kan worden, dat lijkt me een goede ontwikkeling.

Meer informatie:

• Aankondiging door de NBA (ongedateerd), hierin verwijzingen naar stappenplannen (die niet worden geconsulteerd) en de ter consultatie aangeboden documenten (pdf), zie onderstaand overzicht.
• Animatie NBA over NOCLAR.

De ter consultatie aangeboden documenten:

1. Stappenplan voor de accountant bij niet-naleving cliënt (controle-opdrachten)
2. Stappenplan voor de accountant bij niet-naleving cliënt (overige opdrachten)
3. Stappenplan voor de accountant bij niet-naleving in eigen organisatie (seniorpositie)
4. Stappenplan voor de accountant bij niet-naleving in eigen organisatie (geen seniorpositie)
5. Consultatiedocument NV NOCLAR.pdf > verwarrende titel, dit lijkt een toelichting op de bedoeling van de consultatie te zijn (ET)
6. Nadere voorschriften NOCLAR – consultatieversie.pdf
7. TOELICHTING NV NOCLAR – consultatieversie.pdf
8. Consultatiedocument Aanpassing NV COS excl. 4410 n.a.v. NOCLAR – consultatieversie.pdf
9. Vertaling herziene Standaard 250 en aanpassing NV COS excl. 4410 incl. 3850N en 4400N – consultatieversie.pdf
10. Consultatiedocument Standaard 4410 Samenstellingsopdrachten – februari 2018
11. Standaard 4410 Samenstellingsopdrachten – versie Herzien februari 2018
12. Herziene NBA-handreiking 1136 inzake Standaard 4410 – consultatieversie schoon
13. Herziene NBA-handreiking 1136 inzake Standaard 4410 – consultatieversie met wijzigingen zichtbaar

Aanvulling 12 augustus 2022
Lees over NOCLAR ook het artikel De accountant en fraude: over de gevolgen van de NV NOCLAR van M. van der Linden in het tijdschrift Ondernemingsrecht 2022/32, aflevering 5, april 2022, pagina’s 189 e.v.