Tijdens de behandeling van de begroting van het ministerie van Buitenlandse Zaken kwam niet alleen ontwikkelingssamenwerking aan de orde [1].
Een lid van de Tweede Kamer, die deel uitmaakt van de eenmanspartij die lid is van de coalitie, merkte het volgende op over de nonprofit [2]:

De eerste bezuinigingskeuze is al gemaakt door dit kabinet en minister Klever. Een positief signaal is de brief over de bezuinigingen van bijna een miljard euro op het maatschappelijk middenveld. Vanuit de PVV hadden we liever gezien dat we hier volledig mee zouden stoppen, want de vraag is welke Nederlanders door deze organisaties nou werkelijk worden vertegenwoordigd. Maar we vinden als PVV een miljard bezuinigen een stap in de goede richting. Een mooi compromis. Dat laat zien dat het kabinet de signalen van Nederlanders en onze kiezers wel serieus neemt.



Dit gaat niet alleen over de nonprofit organisaties in de ontwikkelingssamenwerking. Vervolgens rekent het lid van de Tweede Kamer af met de vakbonden CNV en FNV:

We vinden het ook een goede zaak dat de ngo’s meer inkomsten zelf moeten genereren voordat ze in aanmerking komen voor een subsidie. Deze drempelwaarde gaat omhoog. We hebben gekeken naar het vermogen van ngo’s, bijvoorbeeld CNV Internationaal. Dat had een eigen vermogen van 3 miljoen in 2023 en FNV Mondiaal, onderdeel van het FNV, circa 2,8 miljoen in 2023. Uit berichtgeving uit 2020 blijkt dat de FNV, de overkoepelende federatie, een eigen vermogen heeft van 700 miljoen. Dat is een bak met geld. De vraag die dan bij ons opkomt: waarom geeft de Staat subsidie aan een organisatie die zo veel geld heeft? Mijn vraag aan de minister: kan er een vermogenstoets komen voor ngo’s en haar moederorganisatie met een drempelwaarde voor een maximaal vermogen? We mogen ook wat transparantie verwachten van dit soort organisaties.


Het lijkt er op dat deze partij niet weet dat lokale voetbalverenigingen, andere sportclubs, brancheorganisaties van bedrijven en allerlei kleinschalige burgerinitiatieven tot het maatschappelijk middenveld behoren. Het maatschappelijk middenveld is ook van belang voor de kiezers van de eenmanspartij.

Noten:

[1] In dit artikel ga ik niet in op ontwikkelingssamenwerkingsonderwerpen aangezien ik daar niet in thuis ben. Maar lees bijvoorbeeld de heer Ceder van de ChristenUnie: “Mijn punt is eigenlijk dat ik niet weet of ik de heer Ram moet feliciteren. Hij zegt: “Ons doel is bereikt. Wij slopen het ontwikkelingssamenwerkingsbudget. Dat is een lang gekoesterde wens.””
[2] Zie het ongecorrigeerd stenogram van de vergadering over de Vaststelling van de begrotingsstaat van Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp (XVII) voor het jaar 2025 (36600-XVII) 1e TK (ongecorrigeerd). De woordvoerder is hier de heer Ram.

Aanvulling 26 november 2024
Lees over het maatschappelijk middenveld ook de antwoorden die Minister Klever (Buitenlandse Handel en Ontwikkelingshulp) op 21 november jl. gaf op kamervragen, met onder meer de volgende antwoorden:

Antwoord 2 Ja, die deel ik. Uit monitoring blijkt dat de ruimte voor maatschappelijke organisaties wereldwijd krimpt waardoor zij minder veilig en effectief kunnen opereren. (…)

Antwoord 3 Maatschappelijke organisaties spelen door hun brede ervaring en kennis een grote rol in sociaaleconomische ontwikkeling, bijvoorbeeld in het toewerken naar toekomstbestendige, eerlijke en schone waardeketens. (…)

Vraag 5 Bent u bekend met het werk van bedrijven, ngo’s, vakbonden en kennisinstellingen op duurzame handelsketens, via onder meer IDH, IMVOsectorconvenanten en bilaterale samenwerking tussen bedrijven en ngo’s? Bent u het eens dat ngo’s, vakbonden en kennisinstellingen unieke kennis hebben van de lokale context in productielanden waar veel Nederlandse bedrijven actief zijn? Nu de CSRD (rapportagewetgeving) en de CSDDD (ketenzorgplichtwet) een feit zijn en bedrijven deze wetgeving moeten naleven, ziet u de belangrijke rol van maatschappelijke organisaties en vakbonden in het ondersteunen van bedrijven bij hun ketenzorgplicht?

Antwoord 5 Ja, ik ben bekend met hun werk. Het is als Nederlands bedrijf van belang om goed zicht te hebben op de waardeketen waarin je actief bent, onder andere voor het naleven van de CSRD en CSDDD. Samenwerking met partijen die kennis hebben van de lokale context kan daarbij zeer behulpzaam zijn. Het kabinet bevordert deze samenwerking door financiering van ketenverduurzamingsprogramma’s met productielanden, zoals van IDH en Fair Wear. Daarnaast faciliteert het kabinet de totstandkoming van sectorale samenwerkingsverbanden, zoals in de sectoren textiel, hernieuwbare energie en natuursteen. Hierin werken bedrijven, NGO’s en vakbonden nauw met elkaar samen om risico’s op het terrein van milieu en mens in toeleveringsketens tot en met productielanden te identificeren en aan te pakken.