Midden in corona-tijd publiceerde de Raad voor het Openbaar Bestuur het advies ‘Een sterkere rechtsstaat. Verbinden en beschermen in een pluriforme samenleving’. Op de aankondigingspagina is onderaan een verwijzing naar een toelichtende podcast te vinden:

Geluidsfragment in MP3-formaat 15-04-2020 | mp3 | 30,5 MB MB

Op diezelfde pagina schrijft de Raad dat de overheid zich net als de burger aan de wet moet houden, wat ook geldt in crisistijd. Verder is belangrijk dat de regering door anderen wordt getoetst:

Daarom is het bijvoorbeeld van groot belang dat een andere macht dan de regering toetst hoe lang de crisissituatie duurt en daarbij duidelijk omschrijft wanneer de crisissituatie voorbij is en de crisismaatregelen ingetrokken kunnen worden.

Burger en overheid moeten elkaar vertrouwen geven, zo schrijft de Raad:

Van Ommeren: “In Nederland krijgen we meer dan in veel andere Europese landen nog enigszins de ruimte, omdat de overheid erop vertrouwt dat de mensen zelf ook begrijpen wat nodig is. Dat hoeft niet meteen via repressieve maatregelen te worden afgedwongen.”

Een en ander is echter geen reden om op de lauweren te rusten. De Raad bepleit een rechtsstaatagenda:

De Raad komt in ‘Een sterkere rechtsstaat’ tot de conclusie dat de rechtsstaat in Nederland niet accuut wordt bedreigd. Maar onhandigheid, onwetendheid en onverschilligheid maken wel dat op onderdelen zogenoemde rechtsstatelijke tekorten ontstaan. De Raad adviseert het kabinet daarom om – naar het voorbeeld van de Europese Unie – periodiek een zogenoemde Rechtsstaatagenda op te stellen. Die moet eraan bijdragen dat een rechtsstatelijke cultuur in Nederland onder politici, bestuurders, ambtenaren, onderwijzers en burgers blijft bestaan.

Aan het advies is een speciaal deel 2 toegevoegd, over ‘De rechtsstaat in tijden van crisis’.

Meer informatie:

• Aankondiging 15 april 2020
• Deel 1 advies ‘Een sterkere rechtsstaat. Verbinden en beschermen in een pluriforme samenleving’
• Deel 2 advies: ‘Introductie: De rechtsstaat beschermt ook in tijden van crisis’