Europa heeft het register van uiteindelijk belanghebbenden (ubo-register) ingevoerd, dankzij krachtige propaganda dat het register een wondermiddel tegen de misdaad is. Het zal me benieuwen of dat waar is; mij lijkt dat het eerder een interessante informatiebron voor criminelen en trollen gaat worden.
In ieder geval is het register een wonder van bureaucratie en daardoor een kostbare geschiedenis, zowel voor de overheid als voor de organisaties die hun ‘uiteindelijk belanghebbenden’ (ubo’s) moeten inschrijven, als voor de witwasbestrijdingsplichtige ondernemingen, zoals banken, die de juistheid van de registratie moeten verifiëren (lees als inleiding deze artikelenserie). Alle landen van de EU tobben met de ubo-register regels en hebben de voorschriften op verschillende manieren geïmplementeerd. Of harmonisatie van de regels via een Europese verordening, de ‘Anti-Money Laundering Regulation‘ (AMLR) de toestand beter zal maken, valt te betwijfelen, omdat de onderliggende concepten fout zijn.

Ubo-register-bureaucratie in België
Ook België kent de eigen ubo-register bureaucratie met de zelfde kwalen als we in Nederland kennen, zoals te snelle wijzigingen, vreemde terminologie, ingewikkeldheid en onderbrekende onderbouwing. Door middel van een besluit van september jl. is de uitvoeringsregeling gewijzigd. Volgens de toelichting is dat gebeurd omdat bepaalde onderdelen van het Europese recht niet correct zouden zijn omgezet.

Zonder compleet te zijn:

• Er is een wijziging inzake de gegevens waarmee de registratieplichtige entiteit bewijst dat de juiste ubo is geregistreerd (“Elk document waaruit de gegevens met betrekking tot een uiteindelijk gerechtigde  blijken dienen …. adequaat, nauwkeurig en actueel te zijn“, eigen vertaling). Volgens de toelichting moeten die bewijsstukken ieder eigendomsniveau betreffen en ook de middelen waarmee controle wordt uitgeoefend, moeten worden geregistreerd.
• Trusts en andere juridische constructies die hun ubo’s moeten registreren, moeten zich vooraf laten registreren bij de Kruispuntbank voor Ondernemingen.
• Uit de toelichting bij de Belgische vereniging (vzw) en stichting blijkt dat de Belgen een eigen ubo-begrip kent, dat ook gemachtigden en dagelijks bestuurders omvat. Dat is niet op de Europese regelgeving gebaseerd.
• De internationale uitwisseling van ubo-gegevens komt aan de orde, waarbij wordt opgemerkt: “Om te voorkomen dat misbruik wordt gemaakt van de meegedeelde informatie, zullen de bevoegde autoriteiten onderling samenwerkingsovereenkomsten moeten sluiten om de voorwaarden en modaliteiten voor de mededeling van informatie vast te stellen.” (DeepL vertaling).
• De regeling wordt aangepast aan de AVG, onder meer doordat wordt aangegeven wie voor wat verwerkingsverantwoordelijke is. Er dient door de registratieplichtige mededeling aan de persoon die als ubo is geregistreerd te worden gedaan, dat hij/zij in het ubo-register is opgenomen (artikel 19 wijzigingsbesluit). Correctie van onjuiste gegevens is volgens het besluit ook de verantwoordelijkheid van de registratieplichtige.

In een commentaar lees ik dat in België jaarlijks door de registratieplichtige moet worden bevestigd dat de bewijsstukken inzake de ubo’s nog juist zijn. Dat is anders dan in Nederland waar er bij ongewijzigde omstandigheden niets hoeft te worden gedaan.

Dankzij het ubo-register zal de mensheid niet werkloos worden, al is het de vraag of de inspanningen en financiële middelen wel goed worden besteed (die zouden misschien beter kunnen worden ingezet om de klimaatcrisis te bestrijden…).

Meer informatie:

• Koninklijk besluit van 23 september 2020 tot wijziging van de ubo-regeling, waarvan ik alleen een Franstalige versie aantrof.
• Koninklijk besluit betreffende de werkingsmodaliteiten van het UBO-register (geconsolideerd tot 1 oktober 2020); pagina fgov.be.
• De Belgische antiwitwaswet: de wet van 18 september 2017 tot voorkoming van het witwassen van geld en de financiering van terrorisme en tot beperking van het gebruik van contanten (geconsolideerde versie tot 5 augustus 2020); pagina fgov.be.
• Eerdere berichten op dit blog over witwasbestrijding in België: over witwasbestrijding door advocaten en over samenwerking door banken ter bestrijding van criminaliteit.